63
- iLibrary Keader
2.4 Carste organy pdkflnt ru aerrtótłi pchUdl pod aafcflrem ro4>iskJm w Uudi 1831-Wli
śledczymi, tajną policją, żandarmerią i tzw. wojenną administracją. Stan wojenny w Królestwie trwał nieprzerwanie do roku 1858 i w tym okresie na działanie poszczególnych działem administracji dowódcy wojskowi mieli większy wpływ niż administracja cywilna. Wprowadzona przez Paskiewicza instytucja naczelnika wojennego, pomyślana jako tymczasowy instrument nacisku na społeczeństwo polskie, przetrwała aż do 1858 roku.
Główne zadanie naczelnika województwa sprowadzało się do nadzoru politycznego i policyjnego społeczności lokalnej. Bez żadnych ograniczeń podlegała mu tzw. Wyższa Tajna Policja. Podobnie przedstawiały się relacje naczelników wojennych ze zwierzchnikami żandarmerii. Specjalna instrukcja wydana przez głównodowodzącego armią carską w Królestwie we wrześniu 1832 roku wprowadzała zależność wydziałów okręgu żandarmerii od naczelników wojennych. Zmiany organizacji administracji terenowej, wprowadzone po 1831 roku, polegały na przekazaniu czynnikowi wojskowemu części Istotnych kompetencji w dziedzinie zarządu spraw wewnętrznych, powodując jedy nie chaos kompetencyjny. Jak stwierdzono:
I „W Królestwie Polskim policja nie jest jednolita. Okręg żandarmów - gubernator wojenny, dyrektor główny Komisji Spraw Wewnętrznych naczelnicy wojenni w wxijewództwach - każdy kroczył swoją drogą wyznaczoną jedynie dla dyrektora i żandarmów okręgu, lecz wcale nie określoną dla pozostałych naczelników"1''.
W1837 roku dostosowano podział terytorialny w Królestwie do modelu obowiązującego w całym Cesarstwie. Wiązało się to ze zmianą organizacji terenowej administracji ogólnej. Kolegialne komisje wojewódzkie w guberniach zastąpiono rządami gubernialnymi. na czele których stal gubernator cywilny. Od 1842 roku na czele powiatu, czyli dotychczasowego obwodu, stanął naczelnik powiatu, jednocześnie nazwę „urząd municypalny" zastąpiono słowem „magistrat”.
W czasie powstania styczniowego władze carskie wprowadziły zaostrzony policyjny system represyjny, utworzyły urząd generała-policmajstra Królestwa Polskiego, który miał nadzorować działalność wszystkich służb policyjnych na ziemiach polskich. Urząd ten objął Teodor Trepów, łącząc te obowiązki z funkcją naczelnika III Okręgu Korpusu Żandarmów. Ta superpolicyjna instytucja składała się z dwóch departamentów oraz tajnej kancelarii kierującej pracą tajnych informatorów w Królestwie.
Po upadku powstania styczniowego władze carskie przyspieszyły proces unifikacji ustrojowej i gospodarczej Królestwa z Cesarstwem i całkowitego uzależnienia organów administracji Królestwa od Petersburga, w tym przede wszystkim instytucji policyjnych, likwidując m.in. specjalny urząd generała-policmajstra.
” L. Gorizonlow, Sistem zarządzania Królestwem Ms.ii lala 30-50, ..Prztgtad Hmocyrzny' 1W5, ł 4. t.7IU719.
Wyszukiwarka