65

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009

ISBN 978-83-61408-68-0.0 by WAiP 2009

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009

ISBN 978-83-61408-68-0.0 by WAiP 2009

Spis treści    Notatki

Metodologia nauk w nurcie badawczym 131

■    poznanie, któremu nadał:

- charakter odkrywczy (twórczy),

♦    poznawcza działalność (badanie naukowe),

♦    poznawczy rezultat (wytwór) tej działalności, który może mieć charakter subiektywny oraz obiektywny (teoria naukowa),

charakter nieodkrywczy (kształcący),

♦    przedmiot uczenia się lub nauczania wyrażony treścią poznawczą (np. wiadomościami, dyscyplinami, poglądami, doktrynami itp.) oraz działaniami, których uczymy się lub nauczamy, np. nauka jazdy, rzemiosło,

♦    proces uczenia się lub nauczania (np. studia, edukacja, lekcja, szkolenie, terminowanie),

♦    rezultat uczenia się lub nauczania (zasób wiadomości, erudycja, umiejętności, sztuka, kunszt).

■    dziedziny kultury obejmujące jako główny składnik poznanie twórcze, zdobyte systematycznie, uzasadnione racjonalnie oraz samodoskonalące się (Kamiński, 1981, s. 14).

Przytoczone klasyfikacje nauk mają związek nie tylko z edukacją szkolną, ale również z pracą i wyznaczają zakres decydujący o ich efektach. Te ostatnie mają różny charakter, określony przez ich przeznaczenie, trwałość, poznanie. Mogą poszerzyć zakres wiedzy potocznej, technicznej, szczegółowej, a niekiedy naukowej. Poznanie wytworu oraz sposobu jego powstawania interesuje wiele nauk ze względu na jego specyfikę oraz wiedzę, potrzebną do wytworzenia wytworu (efektu pracy) (rys. 2,9), podobnie jak metodologa badającego pracę opisaną kwalifikacjami.

4.5. Metodologia nauk w nurcie badawczym

Naukowe usytuowanie metodologii ułatwia jej zdefiniowanie jako «...nauki o metodach badawczych" (Encyklopedia popularna, 1997). Metodologia postrzegana jest zatem jako nauka, której naczelnym zadaniem jest opis metod i ich klasyfikacja (Nowacki, 1978, s. 7) oraz relacje z technikami i narzędziami badań, co najpełniej ilustruje Wiatrowski (1994, s. 99 i nast.; 2000), który w modelu graficznym (rys. 27) prezentuje relacje między metodami, technikami i narzędziami badań.

Pojęcie metody badań naukowych według Kamińskiego 1970, s. 37) to „zespół teoretycznie uzasadnionych zabiegów koncepcyjnych i instrumentalnych obejmujących, najogólniej, całość postępowania badacza zmierzającego do rozwiązania określonego problemu naukowego”.

+ # ■ I «-* I    mssm - * M

132    Rozdział 4. Metody badania pracy w interdyscyplinarnym układzie

Metody badań naukowych
n r			1
M-1 M-2	M-2	u	l-n
	_ri 11 nr	'' 1_LL
Techniki badań naukowych			1
T-1 T-1 T-3 T-4 T-5 1111 nr nn innn	T-6 T-7 T-8 T- inn rr innnn	9J Tn-1 Tr 1 1 1 fi o	Tn+1 r nr,
Narzędzia badań			I
JJUJJU.	JUUUU	TUT

Rysunek 27. Metody, techniki i narzędzia badań (za: Wiatrowski. 1994, s. 100)

Powyższy model odpowiada strukturze upowszechnianej w nauce przez Ka-mińskiego (1970), a następnie przez Pilcha (1977, 1995) i ukazuje relacje między metodami, technikami, narzędziami. Badacze ci wyodrębniają wśród metod eksperyment pedagogiczny, monografię pedagogiczną, metodę indywidualnych przypadków oraz metodę sondażu diagnostycznego. W większości z tych metod rolę technik przypisują obserwacji, analizie dokumentów, ankiecie, narzędziami badawczymi czynią zaś kwestionariusze ankiet, wywiadów obserwacji, testy, zadania pomiarowe itp. Zależności między powyższymi dokumentami badawczymi ilustruje tabela 18.