66

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2(X)9

ISBN 978-83-61408-68-0. €> by WAiP 2009

B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2(X)9

ISBN 978-83-61408-68-0. €> by WAiP 2009

Metodologu nauk w nurcie badawczym 13 3

Tabela 18. Metody, techniki i narzędzia w modelu Pilcha (1977,1995) oraz Pilcha i Bauman (2001), z adaptacją dla potrzeb badania pracy

lp.	NAZWA			ZASTOSOWANIE W BADANIU PRACY
	METOOY	TECHNIKI	NARZĘDZIA
1.	eksperyment (badania umiejętności na stanowisku pracy)	obserwacja	arkusz obserwacji	mierzenie poziomu umiejętności nowo przyjętego pracownika, mierzenie umiejętności np po stażu
		badanie dokumentów	instrukcje
		ankieta, wywiad	kwestionariusz ankiety i wywiadu
		poziom umiejętności	testy sprawdzające
2.	monografia pedagogiczna (zakładu pracy)	badanie dokumentów	dokumenty zakładu, pracownicy i Kh kwalifikacje, statut itp.	zbieranie danych o zakładzie poprzez badanie dokumentów, opinii i zachowań grup pracowniczych
		obserwacja uczestnicząca	arkusz obserwacji działań pracowników na stanowisku
		ankieta	kwestionariusz ankiety
		wywiad	kwestionariusz wywiadu
3.	metoda sondażu diagnostycznego	wywiad	kwestionariusz wywiadu	zbieranie danych do: 1) zmiany profilu przedsiębiorstwa, 2) oceny pracowników, przeszeregowań itp.
		ankieta	kwestionariusz ankiety
		analiza dokumentów	badanie dokumentów (różnej korelacji)
		techniki statystyczne	adekwatne do danych
4.	metoda indywidualnych przypadków	wywiad	kwestionariusz wywiadu	zatrudnianie kadry kierowniczej, zatrudnianie osób szczególnej troski (zakłady ze stanowiskami dla niepełnosprawnych)
		obserwacja	kwestionariusz obserwacji
		analiza dokumentów	teczki osobowe
		techniki projekcyjne i testy	pomiary różnych cech, np. zachowań, umiejętności

Dla potrzeb pedagogiki, w tym pedagogiki pracy Wiatrowski (1994, s. 101-102) proponuje następującą klasyfikację metod, dokonując ich podziału ze względu na:

■ liczbę możliwych zmiennych, w tym:

metody eksperymentalne, w których badacz koncentruje się na jednej lub kilku zmiennych,

134 Rozdział 4. Metody badania pracy w intefdyszyplinamym układzie

metody socjograficzne, zwane też metodami badań terenowych, do których zaliczył metodę obserwacji, badania opinii, badania dokumentacji i wytworów, analizy indywidualnych przypadków itp.;

■    złożoność układu czynności, w tym:

-    metody proste, tzw. pojedyncze; np. badanie dokumentacji i wytworów, obserwacji, badanie opinii.

-    złożone, tzw. kompleksowe, w tym eksperyment pedagogiczny czy metoda monografii pedagogicznej;

■    dochodzenie do danych i dysponowanie mmi, w tym:

-    metody zbierania danych, np. metoda obserwacji, badania opinii, testowe, egzaminacyjne itp.,

-    metody dysponowania danymi i dochodzenia do układów danych, np. metoda krytycznej analizy literatury, dokumentacji, wytworów pracy oraz statystyczna;

■    sposób i czas prowadzenia badań, w tym:

-    podłużne, zakładające badanie zjawiska w dłuższym czasie (badanie procesu),

-    poprzeczne, zakładające prowadzenie badań szerokich w tym samym czasie lub etapie czasowym, np. badania dystansowe.

Przedstawiona klasyfikacja wskazuje na złożoność zagadnienia. Porządkuje poszczególne metody według przyjętych kryteriów. Niektóre z nich zostały zakwalifikowane do różnych grup, np. badanie opinii, obserwacja czy badanie dokumentacji. Dlatego zdaniem Wiatrowskiego (1994, s. 101, 2000) w dyscyplinach pedagogicznych można stosować następujące metody:

■    krytycznej analizy literatury,

■    obserwacji,

■    badania opinii,

■    badania dokumentacji i wytworów,

■    eksperymentu pedagogicznego,

■    testów i egzaminowania,

■    monografii pedagogicznej,

■    indywidualnych przypadków,

■    statystyczne.

Podobnie klasyfikuje metody badawcze Mieczysław Łobocki (2004, s. 231-261), wyodrębniając:

■    obserwację,

■    eksperyment pedagogiczny,