67

£1 © © © & ^

,«>(W lUtn^.*.

Limit wydruku: O

Strona 67/228

2.4. Carske orgavy pdi(»ne ru aerrtótti pdsHdi pod fifcflrem ro4>iskJm w Uudi 1831-WIJ

ifmnautfiiHiuiu

czasie w Warszawie liczba policjantów rosła lawinowo, jednocześnie gwałtownie rosła przestępczość i spadało poczucie bezpieczeństwa mieszkańców. Stanowi to oczywisty dowód, iż niewydolny organizacyjnie i opanowany przez korupcję system policyjny nie jest wstanie sprawnie realizować zadania, pomimo ponadczasowego hasła: Więcej policjantów na ulicach!

W dziedzinie ochrony porządku i bezpieczeństwa wewnętrznego (tzw. policja polityczna) istotną rolę odrywała w Rosji instytucja proweniencji wojskowej - żandarmeria. W okresie konstytucyjnym Królestwa żandarmeria funkcjonowała na ziemiach polskich na zasadach autonomicznych na podstawie ustawy z 1816 roku.

Po upadku powstania listopadowego pod wpływem hr. Aleksandra Henckendor-fa Mikołaj I zdecydował się na unifikację organizacji żandarmerii w Królestwie /. ustrojem obowiązującym w Rosji. W związku z tym 27 lutego 1832 roku utworzono na terenie Królestwa Polskiego III Okręg Korpusu Żandarmerii

Jedynym odstępstwem było podporządkowanie go namiestnikowi Iwanowi Pa-skiewjeżowi, a nie szefowi Korpusu, wspomnianemu Bendoendorfowi*. Pierwszym naczelnikiem III Okręgu został hr. Teodor Nesselrode". Utworzono 4 komendy oddziałów obejmujące po 2 województwa, 8 komend usytuowanych w miastach wojewódzkich, 32 komendy w miastach obwodowych. 2 komendy w twierdzach i warszawski dywizjon żandarmski. Decyzją Paskiewicza, niezgodnie z obowiązującymi zasadami w Rosji, terenowe urzędy żandarmerii w Królestwie podporządkowano miejscowym dowódcom wojskowym. Nowe uregulowania prawne z 18 lipca 1843 roku nie wprowadziły większych zmian kompetencyjnych, jedynie zwiększyły stan kadrowy III Okręgu do 10S0 etatów i ograniczyły zatrudnianie Polaków.

Kolejni namiestnicy coraz częściej zgłaszali zastrzeżenia co do skuteczności i efektywności działania oddziałów żandarmerii w Królestwie. Jednak przed wybuchem powstania styczniowego nie udało się przeprowadzić zmian. Dopiero powstanie zmusiło władze rosyjskie do podjęcia gruntownej reorganizacji. Powstanie styczniowe w zdecydowany sposób zmieniło stosunek władz rosyjskich do Polaków pełniących służbę w żandarmerii, a zwłaszcza Polaków wyznania katolickiego. Pierwszym krokiem uczynionym przez władze było wydanie zarządzenia 27 listopada 1864 roku, które jednoznacznie zabraniało przyjmowania do pracy Polaków wyznania katolickiego. Do tego naczelnik sztabu Korpusu Żandarmów, gen. Mikołaj Miczicnccw zabronił żandarmom rosyjskiego pochodzenia zawierania małżeństw z Polkami i katoliczkami.

^H E. Kaczyńska. Di Drewniak, Ochrana. Carska policja paiayczna. Warszawa 1993, *. 2S.

* Kolejni nar/?lnicy III Okręgu K»«pułu Żandarmów: gencmł-lcjtnani Aleksander Hurman (IR52-IR58I. general-lejtnant Aleksander laloayn (1858-1861). gen. Aleksander Kucynski (1861-1863k po nim Teodcc Trepów, łączący funkcję naczelnika z funkcji generała- pcitcmaptra.

Historia Policji w Polsc...

i) 09:49