67
B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009
ISBN 978-83-61408-68-0. €> by WAiP 2009
B. Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009
ISBN 978-83-61408-68-0. €> by WAiP 2009
Spis treści Notatki
Metodologia nauk w nurcie badawczym 13 5
■ testy osiągnięć szkolnych,
■ metody socjometryczne,
■ metodę sondażu diagnostycznego,
■ analizę dokumentów,
■ inne metody, do których zalicza: skale oceny oraz metody indywidualnych przypadków i monograficzne.
Stanisław Juszczyk (1998, s. 71) analizując koncepcje podziału metod badawczych, dochodzi do konkluzji, że ze względu na brak jednolitego podziału tych metod powinno się kompleksowo stosować różne metody, które wzajemnie się przenikają. Wyróżnia następujące metody empiryczne:
■ obserwacja,
■ wywiad i rozmowa,
■ ankieta,
■ eksperyment,
■ test psychologiczny,
■ test pedagogiczny,
■ analiza, ocena i interpretacja wytworów działania, w tym dokumentów',
■ monografia pedagogiczna,
■ sondaż diagnostyczny,
■ metoda indywidualnych przypadków,
■ autobiograficzna,
■ introspekcyjna.
■ kwestionariusz i inwentarz osobowości.
■ socjometryczna,
■ statystyczna.
Na tle powyższych propozycji szczególnie skromnie prezentuje się typologia metod badawczych zaproponowana przez Now-ackiego (1978), który wyróżnia:
■ obserwację.
■ metodę zbierania danych,
■ badanie wytworów' pracy (również dokumentów - propozycja B. Baraniak),
■ diagnozowanie umiejętności.
Obok metod badawczych występuje pojęcie technik badań oraz narzędzi badawczych. Wiatrow'ski (1996,2000, s. 99) definiuje techniki jako „układy czynności warunkujących dochodzenie do zamierzonego celu”, takie jak: opiniowanie,
I «-» I ą ą <¥ +
136 Rozdział 4. katody badania pracy w interdyscyplinarnym układzie
testowanie itp., a narzędzia badawcze jako „środki służące do realizacji wybranej metody czy techniki badań” (zob. Kamiński, 1970; Pilch, 1977; Zaborowski, 1973; Lobocki, 1978).
Tadeusz Nowacki (1978) uważa, że układy metod są charakterystyczne dla pewnych klas problemów, które „wymagają nie tylko odrębności, ale i swoistego ich połączenia oraz swoistej kolejności kroków badawczych, co określa procedurą badawczą”. Ta odrębność została udowodniona na przykładzie badań losów i przydatności absolwentów szkół zawodowych (zob. Korabiowska-Nowacka, 1974, s. 10), na podstawie których można stwierdzić:
„że każdy rodzaj problemu wymaga procedury odrębnej i właściwej, to znaczy dostosowanej do rodzaju problemu" (por. Rubacha, 2008).
Powyższa teza - zdaniem Nowackiego (1978, s. 10-11) - pozwala sformułować hipotezę na użytek naukoznawstwa, że:
„rzeczywista odrębność jakiejkolwiek dyscypliny opiera się na istnieniu wyodrębnionego przedmiotu badań, natomiast o dojrzałości dyscypliny decyduje dostatek swoistych procedur badawczych powstałych dla rozwiązania problemu”.
Zdefiniowane oraz określone relacje w układzie: metodologia, metoda, technika, narzędzie badawcze, a także procedura badawcza wymagają rozstrzygnięcia kolejnego zagadnienia, a mianowicie dla jakiego obszaru badawczego prowadzono badania.
Powyższą trudność Nowacki (1978, s. 11) proponuje rozstrzygnąć poprzez uwzględnienie dynamiki oddziaływań metodologicznych, które wyznaczają dwa kierunki badań, jeden:
„który wyrasta z badań empirycznych i prowadzi do coraz szerszych poziomów uogólnień, dając w efekcie metodologię, nie służącą już żadnej konkretnej nauce, a zawierającą czyste rozważania na temat istoty poszczególnych metod i wzajemnych powyższych stosunków" oraz drugi przeciwstawny - tj. „zastosowań »czystej« metodologii do poziomów konkretnej praktycznej działalności badawczej”.
Zatem rozwiązanie dowolnie wybranego problemu prowadzi do konieczności utworzenia układu metod i środków oraz zaprojektowania programu czynności badawczych, a więc skonstruowania procedury wyrażonej strukturą czynności badawczych, która zapewni osiągnięcie wyniku. Proceduralne postępowanie badawcze, mające wymiar praktycznej działalności badawczej,
Wyszukiwarka