460

A HibUl. IM1U.1 ,Vvu    r„, r ), buui :uO

ISBN D4H1II ł-7. © by »N TOS »*}

460    15 ZWIĄZKI KOORDYNACYJNE

3.    Izomeria koordynacyjna

Ten rodzaj izomerii może się pojawić wówczas, gdy zarówno kanon jak i anion w związku koordynacyjnym są kompleksami. Jako przykłady mogą posłużyć:

hcksacyjanochromian(lll) hcksaaminakoballu(Ill) |Co(Nll<>,,|‘'ICriCNI,,!’

hcksacyjanokobaltanlllll hcksaaminachromu(III) [Cr(NH_ll*]'^f|Co(CNl,,lⁱ a także

heksachloroplatynian(TV) tccraaminaplatyny(II) [Pt^,l(NH_;>_ł|^:*[Pt^,vClsl^ł

i

tetrachloiuplatynianłll) teiruaminadichloroplaiyny<IVi [Pt^{1 v} (NHjLCh 1    l^2-

4.    Izomeria wiązaniowa

Izomeria wiązaniowa pojawia się wówczas, gdy ligand może się łączyć z atomem centralnym za pośrednictwem dwóch różnych atomów. Ligand NOT może się więc łączyć z atomem centralnym za pośrednictwem atomu azotu lub tez za pośrednictwem atomu tlenu. Przykładem pary izomerów powstałych w ten sposób są jony penta-amina(nitrito-jV)kobaltu(III) |Co(NII,i,NO.,)^:* oraz pcniaaniina<mtrito-6>)kobaltu<III) [Co(NH»)_sONO]*+.

Stcrcoizomeria — jak juz powiedziano — polega na różnym rozmieszczeniu ligan-dów wokół atomu centralnego Występuje ona w przypadku, gdy liczba koordynacyjna wynosi co najmniej cztery i nic pojawia się nigdy, jeżeli wszystkie Ugandy są takie same. Zależnie od zachowania się stereoizomerów wobec światła spolaryzowanego można wyróżnić izomerię optyczną oraz izomerię geometryczną. Substancja wykazująca izomerię optyczną (substancja optycznie czynna) tworzy dwie odmiany odznaczające się zdolnością skręcania płaszczyzny polaryzacji światła przechodzącego przez tę substancję. Obydwie odmiany w przypadku tego samego stężenia i tej samej grubości warstwy, przez którą pizechodzi światło spolaryzowane, skręcają płaszczyznę polaryzacji światła o taki sam kąt. ale w przeciwnych kierunkach (odmiana prawoskrętna i odmiana lc-woskręlna). Stwierdzono, że zjawisko izomerii optycznej występuje zawsze, gdy mogą istnieć kompleksy różniące się w taki sposób ułożeniem atomów, w jaki różni się ręka prawa od lewej, a przedmiot od swego odbicia w lustrze Taką właściwość mogą mieć tylko kompleksy me mające żadnej płaszczyzny symetrii ani środka symetrii. Siereo-izomery zawierające przynajmniej jedną płaszczyznę symetrii lub przynajmniej środek symetrii nie są optycznie aktywne, nie skręcają płaszczyzny polaryzacji światła.

Oba rodzaje stercoizomcrii. izomerię geometryczną oraz izomerię optyczną, spotykamy w przypadku kompleksów o liczbie koordynacyjnej 4, zawierających 4 różne ligandy. a więc w przypadku kompleksów o wzorze [Mo/zcr/J |M — atom centralny; a. b. c. d — ligandy). W takich kompleksach, zalczmc od natury atomu centralnego oraz ligandów. ligandy mogą być rozmieszczone w wierzchołkach kwadratu lub w narożach czworościanu foremnego. W przypadku płaskiego kompleksu kwadratowego można otrzymać trzy izomery, różniące się położeniem ligandów, a mianowicie: