71
- iLibrary Keader
Organy nowej instytucji policyjnej na początku powołano do życia na szczeblu gubernia!nym w Rosji oraz w miastach o charakterze stołecznym - w pierwszej kolejności w Petersburgu, potem w Moskwie, później zaś stopniowo także w niektórych innych większych miastach. Przynależność organizacyjna tej instytucji była niejasna; tam gdzie nie było ochrany, rolę jej pełniły gubcrnialne zarządy żandarmerii, w ochranie petersburskiej i moskiewskiej zaś służyli oficerowie i podoficerowie żandarmerii odkomenderowani do pracy w nowej instytucji.
Ochrana podlegała bezpośrednio Departamentowi Policji Ministerstwa Spraw Wewnętrznych (MSW). Nowa instytucja policyjna była cywilnym organem MSW. Funkcjonariusze ochrany nic mogli formalnie prowadzić śledztwa, w tym zakresie musieli się odwoływać do jednostek żandarmerii, lak więc nastąpił podział kompetencji w dziedzinie zwalczania przestępczości politycznej. Czynności operacyjne (konfidencjonalne) przeprowadzała ochrana, natomiast funkcje śledcze pełnili żandarmi. Funkcjonariusze ochrany, służby działającej tajnie, starali się kontrolować wszelkie przejawy żyda społecznego, politycznego i państwowego. Posługiwali się tajnymi agentami, którzy często podejmowali działania prowokacyjne. Wprowadzali swoich ludzi do nielegalnych związków niepodległościowych (przykładem może być Eugeniusz Azef kierujący terrorystyczną grupą Bojowej Organizacji Partii Socjalistów- Rewolucjonistów), ale zdarzały się również wypadki prowokacyjnego tworzenia od podstaw organizacji antypaństwowych, w których większość członków stanowiła agentura ochrany.
W 1898 roku, jeszcze za czasów wspomnianego pomocnika generala-gubcr-natora, gen. Mikołaja Broka, powstała przy urzędzie generała-guhernatora Kancelaria Specjalna, pełniąca funkc je centrali policji politycznej na terenie Królestwa Polskiego. Na razie nie tworzono struktury terenowej tej nowej formacji policyjnej. Dopiero nasilająca się propaganda rewolucyjna (socjalistyczna) na ziemiach pod zaborem rosyjskim spowodowała przekształcenie w 1900 roku Kancelarii Specjalnej w Wydział Ochrony Por/ądku i Bezpieczeństwa Publicznego w Warszaw ie, czyli ochranę warszawską.
Ochrana warszawska została ulokowana przy urzędzie warszawskiego oberpolic-majstra, tak więc jej naczelnik uwolnił się od bezpośredniej zalcżnośd od pomocnika generala-gubernatora do spraw policyjnych. Natomiast zasięg działania tej instytucji uległ ograniczeniu do terenu miasta Warszawy. Pierwszym naczelnikiem warszawskiej ochrany został ppłk Antoni Kowalewski”. Organizacja jednostki warszawskiej była podobna do organizacji, jaką miały „ochrannyje otdiclicnia" w Rosji. Prowadziła m.in. archiwum podejrzanych oraz bibliotekę nielegalnych wydawnictw.
" Kokini szefowie warszawskiej ochrany. Aleksander Peterson (1903-1905). Wasyl Szewtakow (1905--1906). Paweł Zawar/in <I906-1910X Konstanty Globaczew (1910-1912). Piotr Martyrww (1912-1915^
Wyszukiwarka