72
- iLibrary Keader
* """iioT• u w*» xm '
Organizacja i <blabinok służb policyjnych na acnuach polskich w latach 1795-1918
Roję policji politycznej w terenie nadal odgrywała żandarmeria. W 1914 roku jej etat w Królestwie wynosił 1670 osób. Kandydatów do ochrany wybierano przede wszystkim spośród oficerów i podoficerów żandarmerii, którzy już byli zaprawieni w pracy operacyjnej. Znaczna liczba funkcjonariuszy rekrutowała się spośród tajnych pracowników ochrany. Rola ich polegała na pozyskiwaniu, a później prowadzeniu agentów, nazywanych także filerami. Pozostała grupa zatrudnionych w ochranie to pracownicy cywilni. Urzędnicy, personel pomocniczy, tłumacze, specjaliści od szyfrów i fotografii oraz sprawdzający prywatną korespondencję tworzyli grupę pracowników cywilnych.
Na każdym szczeblu organizacyjnym był dział tzw. obserwacji wewnętrznej, w którym oficerowie i podoficerowie prowadzili pracę rozpoznawczą. Z kolei w drugim dziale, w tzw. dziale obserwacji zewnętrznej, etatowi tajni pracownicy prowadzili pracę z tajnymi współpracownikami, którzy dzielili się w zależności od obiektów zainteresowania. „Stałymi agentami” byli nazywani ci, którzy obserwowali stale obiekty (dzielnice, cyrkuł, dworce itp.). Druga kategoria tajnych agentów wchodziła w skład tzw. lotnych oddziałów, które śledziły konkretne osoby będące przedmiotem operacyjnego zainteresowania.
Pozyskiwanie do tajnej współpracy odbywało się w sposób powszechnie znany, za pomocą szantażu, zbierania materiałów kompromitujących lub obciążających, a także korupcji. Agentów rekrutowano spośród osób utrzymujących szerokie kontakty towarzyskie i zawodowe, ale ważne również było miejsce pracy ewentualnych kandydatów (szczególnym zainteresowaniem Cieszył! się właściciele herbaciarni, restauracji, księgarni, sklepów kolonialnych, szynkarzc lub na wsiach karczmarze). Oprócz współpracowników stałych, którzy systematycznie dostarczali informacji, występowali agenci pomocniczy, utrzymujący z funkcjonariuszami ochrany kontakty sporadyczne i okazjonalnie informujący o sprawach interesujących carskie służby. Najbardziej specyficzną grupą współpracowników byli agcnci-prowokatorzy, którzy stanowili reprezentację ochrany. Aktywnie działali oni w ruchu rewolucyjnym i niepodległościowym.
W 1915 roku rosyjska tajna policja ewakuowała się wraz z wycofującymi się wojskami w głąb Cesarstwa.
2.5. Ochrona porządku i bezpieczeństwa publicznego w zaborze austriackim
W zaborze austriackim funkcje policyjne pełnił)' Dyrekcje Policji oraz oddział)' żandarmerii utworzone w 1849 roku. Na szczególną uwagę zasługują Dyrekcje Policji we Lwowie i w Krakowie. Tę pierwszą utworzono w 1775 roku. Głównym jej zadaniem miało być zapewnienie bezpieczeństwa życia i zdrowia mieszkańców Lwowa, cenzura
F* Ite!ix iLibrary Reader
Wyszukiwarka