Anestetyki (1) bmp

Stan znieczulenia ogólnego cechuje się utratą świadomości, zniesieniem bólu oraz blokadą autonomiczną, czyli zmniejszeniem odruchowych reakcji układu autonomicznego na stresy, zniesieniem ruchów dowolnych, odruchów i napięcia mięśniowego.

Jest to zatem następstwo zniesienia pobudliwości ł przewodnictwa tkanki mózgowej i zahamowania czynności wszystkich części ośrodkowego układu nerwowego - poza czynnością ośrodków autonomicznych rdzenia przedłużonego, jak m.in. ośrodek oddechowy i naczynioruchowy.

Znieczulenie ogólne stosuje się w czasie zabiegów chirurgicznych i położniczych oraz niekiedy leczniczo - w zatruciu strychniną i zakażeniu pałeczką tężca.

16.2. Metody znieczulenia ogólnego

W praktyce chirurgicznej są stosowane 3 zasadnicze metody znieczulenia ogólnego:

1)    wziewna,

2)    dożylna,

3)    doodbytnicza.

Znieczulenie wziewne

Jest bardzo proste i dogodne ze względu na to, że pozwala utrzymać dowolną głębokość znieczulenia, a w razie potrzeby przerwać je w każdej chwili (duża „sterowność narkozy”).

W praktyce chirurgicznej dawniej były stosowane różne metody znieczulenia wziewnego, a mianowicie: metoda otwarta, półzamknięta i zamknięta. Obecnie stosuje się głównie, jeśli nie wyłącznie, metodę zamkniętą.

W metodzie zamkniętej są używane specjalne aparaty o zamkniętym obwodzie, z których doprowadzane jest powietrze zawierające środek lub środki znieczulające, uzupełnione tlenem, do płuc usypianego pacjenta.

Znieczulenie ogólne środkiem wziewnym uzyskiwano początkowo sto sując tylko jeden z wziewnych środków znieczulających. Musiał on być podawany w odpowiednio dużym stężeniu, co oczywiście mogło być dla chorego niebezpieczne. Współcześnie stosuje się jako zasadę znieczulenie ogólne złożone, zwane inaczej znieczuleniem sumowanym lub zbilansowanym, polegające na stosowaniu równocześnie anestetyku wziewnego i dożylnego, często przy równoczesnym podaniu środków zwiotczających. Współczesne znieczulenie ogólne ma 4 etapy:

1.    Premedykacja

2.    Indukcja - wprowadzenie w stan znieczulenia; wprowadzenie to polega na podaniu szybko działającego anestetyku dożylnie i/lub wziewnie i uzyskanie odpowiedniego stanu znieczulenia ogólnego.

3.    Kondukcja - podtrzymywanie znieczulenia, najczęściej metodą złożoną, tzn. przez podanie kilku różnych środków znieczulenia ogólnego o różnokierunkowym działaniu (znieczulającym ogólnie, przeciwbólo wym, zwiotczającym mięśnie), aby utrzymać odpowiednią głębokość znieczulenia.

4. Wyprowadzenie ze znieczulenia - polega przede wszystkim na przerwaniu podawania anestetyku, wentylowaniu pacjenta (często czystym tlenem) oraz zastosowaniu środków odwracających stan zwiotczenia mięśni prążkowanych (np. neostygminy przy kurarynach) jak też podaniu leków odwracających działanie depresyjne opioidów na ośrodek oddechowy (np. naloksonu).

Wykonuje się za pomocą dożylnych wstrzyknięć roztworów środków znieczulających ogólnie. Znieczulenie to charakteryzuje się przyjemnym, szybkim zasypianiem. Może być jednak niekiedy niebezpieczne, ponieważ jest na ogół mało „sterowne” i łatwo może doprowadzić do porażenia ośrodka oddechowego.

Jest stosowane w postaci wlewek doodbytniczych (obecnie rzadko), najczęściej jako wprowadzenie do znieczulenia ogólnego lub w zabiegach chirurgicznych u dzieci. Poza chirurgią ten typ znieczulenia stosuje się niekiedy w zatruciu strychniną i zakażeniu pałeczką tężca.

Hibernacją nazywamy stan podobny do snu zimowego zwierząt, który można wywołać sztucznie za pomocą środków farmakologicznych. Charakteryzuje się on bardzo znacznym zahamowaniem czynności organizmu i zatrzymaniem na poziomie \ńta minima („życic minimalne”). Przemiana materii zmniejsza się, temperatura ciała spada często do dwudziestu kilku stopni (u zwierząt doświadczalnych uzyskiwano dużo niższą temperaturę), a akcja serca i częstość oddychania zwalniają się proporcjonalnie do zmniejszonego zapotrzebowania tkanek. Czynność układu nerwowego lilega zahamowaniu - następuje m.in. utrata świadomości lub jej ograniczenie. Poza tym znacznie zwiększa się działanie równocześnie zastosowanego środka znieczulającego ogólnie, co umożliwia znaczne zmniejszenie jego dawki. Pełne znieczulenie ogólne można wywołać niekiedy już kilkakrotnie mniejszą ilością środka znieczulającego ogólnie.

Środki hibernacyjne obniżają również ciśnienie krwi, co umożliwia operowanie w podciśnieniu, a zatem względnie bezkrwawo. Poza tym zapobiegają one wielu następstwom zabiegu chirurgicznego, a przede wszystkim wstrząsowi. W większości zabiegów chirurgicznych hibernacja ma jedynie działanie wspomagające.

16.3. Premedykacja

Prcmcdykacją nazywamy farmakologiczne przygotowanie chorego do /ubiegu operacyjnego w celu przeciwdziałania objawom niepożądanym znieczulenia ogólnego, jak nasilony okres pobudzenia, odruch wymiotny pojawiający się w czasie budzenia się usypianego i in.

Znieczulenie dożylne

Znieczulenie doodbytnicze

Znieczulenie ogólne z hibernacją i hipotermią

359