449
A HibUl. IM1U.1 ,Vv.« r ), buui :uO
ISBN D4H1II ł-7. © l>. »N TOS >«}
14 10 REAKCJE KATALITYCZNE
pują w rozdrobnieniu koloidalnym. Z lego powodu wielu autorów sądzi, że katalizy enzymatycznej nic można uważać za katalizę homogeniczną i wprowadzają nu określenie takich procesów termin kataliza rnikroheterogeniczna.
W katalizie homogenicznej w środowiskach roztworów wodnych i mewodnych najczęściej używanymi katalizatorami są związki kompleksowe metali przejściowych, które mogą zmieniać swoją liczbę koordynacyjną, a także łatwo wymieniać ligandy. Sub-straty reakcji, po wejściu w sferę koordynacyjną jako ligandy, stają się bardziej reaktywne (aktywacja! i łatwo reagują z drugim subslratcm także zajmującym pozycję Itgandu. Jako przykład możemy rozpatrzyć reakcję uwodornienia etylenu w obecności tris(trifcnvk>fosfino)ehlororodu, zachodzącą według schematu:
H
H
II
♦nc.iv,
nc.iv,
CU,
ll.C=CIb
CH,
W pierwszym etapie reakcji katalitycznej kompleks o liczbie koordynacyjnej 4 wiąże
cząsteczkę wodoru, zwiększając liczbę koordynacyjną do 6. gdyż cząsteczka H, ulcga-
jąc aktywacji rozpada się na dwa atomy, zajmujące osobne pozycje koordynacyjne. W diugim etapie jeden z ligandów fosfinowych zostaje podstawiony cząsteczką etylenu wiązaną wiązaniem 7 (p. 28.3). W trzecim etapie cząsteczka CjlL, łączy się z jednym z atomów wodoru, dając rodnik etylowy, C:HS, związany wiązaniem n ■/, atomem centralnym. Na opróżnioną przez atom wodoru pozycję koordynacyjną powraca jeden z ligantlów fosfinowych. uprzednio oddany do roztwoni. Ostatnim etapem jest reakcja rodnika etylowego z w\>dorcm prowadząca do wydzielenia wolnej cząsteczki etanu C;H., Równocześnie kompleks rodu powraca do swej pierwotnej postaci.
14 10 3. KATALIZA HETEROGENICZNA
W przypadku katalizy heterogenicznej mamy do czynienia z katalizatorem w postaci ciała stałego oraz reagentami, które znajdują się w fazie gazowej lub ciekłej otaczającej katalizator. Każdy proces katalityczny w takim układzie musi objąć adsorpcję cząsteczek substancji wyjściowych na powierzchni katalizatora, właściwą reakcję pomiędzy zaad
Wyszukiwarka