Dewey1

Proces psychiczny

I.    Przyjęcie podniet zewnętrznych

II.    Przeróbka wewnętrzna podniet [II. Ruchowa reakcja

Proces nauczania I. Przygotowanie apercepcji 1. Przedstawienie materiału konkretnego

3.    Porównanie i wielokrotne kojarzenie

4.    Uogólnienie (pojęcia, definicje, prawa, reguły)

5.    Zastosowanie

Dwa pierwsze momenty procesu lekcyjnego miały zagwarantować zdobycie przez dzieci poznania bezpośredniego. Pierwszy polegał na pobudzeniu ich do spostrzegania przez przypomnienie dawniejszych doświadczeń, zdobytych w obcowaniu z przyrodą i ludźmi oraz przez przypomnienie wiadomości zdobytych w szkole.

Drugi moment uważał Dawid za najważniejszy dla nauki o rzeczach, poświęcił mu więc dużo uwagi. W procesie poznawania nowych rzeczy, prowadzącym do ukształtowania nowych pojęć, dostrzegał on trzy etapy:

a)    wyodrębnianie rzeczy z tła i wyróżnianie poszczególnych jej części,

b)    rozpoznawanie cech rzeczy,

c)    stwierdzenie czy zostały uwzględnione wszystkie części i cechy typowe dla danej rzeczy.

Jak widać, Dawid traktował rzeczy jako zespoły cech, wobec czego ich poznanie uzależniał od poznania części i cech. Stąd wiele uwagi poświęcał różnym własnościom rzeczy, a więc własnościom mechanicznym, jak twardość, sprężystość, ciężar, gładkość, chropowatość, wilgotność itp.; rozciągłości, tj. położeniu, kształtowi, odległości i wielkości rzeczy; własnościom dynamicznym, jak ruch, jego kierunek i trwanie, wzrost i rozwój rzeczy; własnościom optycznym, jak światło, ciemność, barwa, przezroczystość. Jest on tu kontynuatorem poglądów Komeńskiego, Pestalozziego i Herbarta, lecz jednocześnie w stosunku do swoich poprzedników czyni krok naprzód. Przede wszystkim Dawid nie zatrzymuje uwagi ucznia na zewnętrznych cechach rzeczy, lecz obok nich wprowadza procesy uogólniania i tworzenia pojęć oraz różne formy działania praktycznego. Po drugie, dostrzega wielostronność i złożoność procesu nauczania. Na miejsce uniwersalnych środków nauczania: liczby, kształtu i słowa, wprowadza trzy inne środki o wyraźnie szerszym znaczeniu: sjrostrzega-nie, słowo i działanie. |*rzy tym spostrzeganie rozumie szerzej niż Pesta-lozzr~Test to dlaluego „przyswajanie wyobrażeń od samych przedmiotów”. Uwzględnia on więc nie tylko liczbę i kształt, lecz także własności dynamiczne - ruch i rozwój - oraz własności optyczne i akustyczne.

John Dewey (1859-1952)

W innym kierunku poszła działalność pedagogiczna J. Deweya, wybitnego amerykańskiego filozofa i pedagoga. Główny ton jego poglądom na temat wychowania, które wywarły tak duży wpływ na pedagogikę światową, nadawała filozofia pragmatyczna, przyjmująca postać instrumentalizmu. Filozofia ta nie uznaje klasycznego kryterium prawdy, zgodnie z którym prawda polega na zgodności naszych myśli z niezależną od nas rzeczywistością, lecz za prawdziwe