4
B Baraniak. Metody badania pracy. Warszawa 2009
ISBN 978-83-61408-68-0. <£> by WAiP 2009
Wstęp
Na początku nowego stulecia pojawiło się wiele publikacji wzbogacających wielostronną teorię pracy, w tym pedagogikę pracy. Do nich można zaliczyć Pedagogikę pracy (2007), Podstawy dydaktyki pracy (2004). Andragogikę pracy (2006), Zarys humanistycznej teorii pracy (2006), a także podręcznik Szkoła a rynek pracy (2006) oraz kolejne wydania Podstaw pedagogiki pracy (1994, 1996, 2000, 2004) i Socjologii pracy (1998). Dopełnienie powyższych opracowań stanowią wydania słownikowo-leksykalne: Nowy słownik pedagogiki pracy (2000) i Leksykon pedagogiki pracy (2004) oraz wcześniej wydany Słownik nauczyciela szkoły zawodowej (1997). Przedmiotem rozważań tych publikacji jest praca -„swoisty fenomen kulturowy i cywilizacyjny" (Furmanek, 2006, s. 15) - która interesuje zarówno filozofa, socjologa, ekonomistę, a także dydaktyka, jak i andra-goga. Dzięki ich lekturze poznajemy historię pracy, jej znaczenie społeczne i przygotowanie do pracy, które umożliwia człowiekowi jej wykonywanie. W procesie pracy człowiek podlega różnym ocenom, co pozwala na zwiększenie jej efektywności, a to szczególnie interesuje pracodawcę. Nasuwają się pytania, kogo ten problem interesował, jakie publikacje dostarczają wiedzy na ten temat i dlaczego wydaje się wciąż aktualny? Odpowiedzi dostarczają zmienność pracy, będąca konsekwencją przemian w technologiach wytwarzania i jej organizacja. Owe zjawiska wymagają nowego spojrzenia na proces przygotowania człowieka do pracy dostosowanego do zawodu. Jego wykonywanie interesuje pracownika oraz pracodawcę. W latach siedemdziesiątych XX wieku ocenę przydatności do pracy badała Kazimiera Korabiowska-Nowacka (1974, 1978), a pracodawcy -Henryk Mreła (1979), szczególnie efektywność pracy.
Ponieważ od ukazania się tych publikacji minęło około 40 lat zachodzi, potrzeba zajęcia się problemem badania pracy, dostosowanym do współczesnych realiów i teorii. Innym uzasadnieniem tej potrzeby są nowe kierunki na uczelniach przygotowujące studentów - przyszłych pracowników - do wypełniania tych zadań, w tym oczekiwań człowieka na adekwatne do rzeczywistości i poziomu rozwoju społecznego efekty pracy. Wytwór pracy jako jej wynik będzie nie tylko odpowiedzią na potrzeby społeczne i indywidualne, ale także odzwierciedleniem stosunku człowieka do pracy, która wymaga kwalifikacji uaktualnianych i dostosowywanych do poziomu rozwoju nauki i techniki. Aktywna postawa człowieka da satysfakcję zarówno: 1) człowiekowi - pracownikowi jako wykonawcy i wytwórcy efektów pracy, 2) pracodawcom - którzy dążą do wyższej wydajność człowieka w procesie zatrudnienia, a tę przekładają na korzyści ekonomiczne.
10 Wstęp
Owe kryteria powodują, że człowiek, dostrzegając zmieniającą się rzeczywistość, określa swoje potrzeby, które może zaspokoić m.in. rynek towarów i usług, przystosowany do charakteru pracy i oczekiwań społecznych. Są to argumenty dowodzące celowości współczesnego zajęcia się problemem metod badania pracy, które uwzględnią nowe realia. Aby człowiek mógł pracować, musi być do niej przygotowany, w czym pomocna jest edukacja. Rozpatrywana na kanwie rozmaitych teorii nauk o pracy wskaże co, gdzie, kiedy i jak może być badane. Pierwszy problem odnosi się do pojęcia pracy, jej rozumienia na gruncie różnych nauk społecznych, wskazujących konteksty istoty pracy, w tym oczekiwania i trudności, z jakimi człowiek styka się w jej procesie. Kluczowe znaczenie w przygotowaniu człowieka do wykonywania pracy na różnych poziomach ma proces edukacji. Efektem pracy są wytwory finalne, których ilość i sposób wykonania determinują takie czynniki, jak owro przygotowanie oraz w-arunki procesu pracy, w których ona się odbywa. Dążąc do poprawy efektywności pracy, powinno badać się te czynniki, a ich w-yniki powinny stanowić źródło usprawniania i doskonalenia pracy, jej procesu oraz warunków', a także zachowań i postaw' człowieka, dzięki którym sam się realizuje.
Now'e spojrzenie na pracę sytuuje człowieka wr centrum wszelkiej działalności, czyniąc go odpowiedzialnym za decyzje, zachowania, wybory, a przez to nadając pracy upodmiotowiony charakter. Ten nowy paradygmat - człowieka nad pracą - wymaga innego zarządzania, kierowania, organizowania i rozliczania pracy. Zadania te powinny realizować profesjonalne komórki doradczo-perso-nalne prowadzące selekcję, rekrutację, zatrudnienie i ocenę pracowników'. Te zagadnienia to przyszłość metod badania pracy, w których wciąż korzysta się z interdyscyplinarnych metod, takich jak obserwacja, zbieranie opinii, badanie wytwwów czy diagnoza umiejętności, a także współczesnych problemów wyznaczonych nowrym charakterem i miejscem człowieka w procesie pracy. Są one również przydatne w selekcji i rekrutacji, umożliwiając optymalny dobór pracowników do wymagań procesu pracy.
Powyższe czynniki, jak również wzrastająca liczba prac promocyjnych na różnych poziomach, poświęconych zagadnieniom pracy, są dalszymi argumentami dowodzącymi użyteczności niniejszej publikacji. Służyć ona będzie jako podręcznik dla różnych kierunków studiów-, np. pedagogicznych ze specjalnościami wywodzącymi się z teorii pedagogiki pracy (doradztw-o zawodowe), zarządzania (doradztwo personalne) oraz jako pomoc w doborze metod badaw-czych w nauk społecznych, stosowanych w badaniu pracy, selekcji, rekrutacji i ocenie pracowników i wytworów pracy przez wyspecjalizowane służby pracowniczo-personalne.
Autorka
Wyszukiwarka