g4 bmp

__£ Andrzejewka-GoleCj t. Świąjek_

także ogólnym osłabieniem organizmu. Następuje zaburzenie funkcji nabłonka śluzówki jelita. giu-jego, co przyczynia się do powstania biegunki (następstwo zaburzenia wchłaniania wody). Pełza-kowica ostra nie leczona prowadzi do śmierci.

W pełzakowicy jelitowej [przewlekłej: występują również biegunki (bez krwi) oraz niedokrwistość i owrzodzenie jelita.

Trofozoity mogą wywoływać pełzakowy ropień wątroby. Rzadziej mogą być przyczyną ropnia innych narządów (płuc, mózgu, skóry). Nieliczne przypadki ropni wątroby w Polsce są przywleczone z krajów tropikalnych,

Uważa się, że ok. 10% ludności na świecie jest zarażonych E. histolytica i rocznie następujęok. 40 tys. zgonów z powodu entamebozy. Pełzakowica stanowi poważny problem zdrowotny.w krajach Ameryki Środkowej, Indiach, Indonezji, w południowo-wschodniej i zachodniej Afryce^_ Jest po zimnicy najgroźniejszą pąrazytozą na świecie.

^ykgwanje. Materiałem badanym jest..kał (w ostrej fazie choroby w kale znajduje się śluz i krew). Stosuje sie:.

(],preparat bezpośredni w izotonicznym roztworze soli kuchennej - poszukuje się cyst i trofozo-itów;

i 2} rozmaz utrwalony i zabarwiony metodą Heidenhaina lub trójchromem;

3.'metodę hodowli - jest bardziej czuła od poprzednich;

, 4.1 wykrywanie koproantygenu;

5. testy immunologiczne, w których można wykryć swoiste przeciwciała anty-£. histolytica w surowicy pacjenta, a także swoiste fragmenty DNA pasożyta.

Zapobieganie i zwalczanie. Trofozoity pełzaka czerwonki, w odróżnieniu od cyst, nie stanowią niebezpieczeństwa epidemiologicznego, ponieważ są nietrwale i szybko giną. Cysty w temp. 68°C giną w ciągu pięciu minut; są również wrażliwe na wysychanie. Należy chronić żywność i wodę pitną przed zanieczyszczeniem kałem ludzkim, a także dostępem owadów, które mogą być biernymi (mechanicznymi) przenosicielami cyst pełzaka. Inwazji zapobiega gotowanie wody pitnej oraz mycie rąk przed jedzeniem.

W Polsce obowiązuje badanie na obecność pełzaka czerwonki osób przyjeżdżających z krajów ciepłych. Przypadki rozpoznanej pełzakowicy podlegają rejestracji, a chorzy są obowiązkowo leczeni.

***

Preparat: 1. trofozoit w rozmazie kału ludzkiego, preparaty trwałe, barwione trójchromem; 2. postać cysty, rozmaz, preparat i barwienie - jak wyżej.

Obserwacja. Pow. 1000x.

Ad 1. Wśród różnorodnych cząstek kału oraz krwinek czerwonych widoczne są nieliczne pierwotniaki owalnego lub pełzakowatego kształtu z cytoplazmą zielonawoniebieską lub ró-żowozieloną. Dobrze widać (po wybarwieriiu) jądro z charakterystycznie centralnie ułożonym kariosomem. W endoplazmie widać także erytrocyty (erytrocytofagia).

Ad 2. Cysty są okrągłe lub prawie okrągłe z cytoplazmą niebieskawozieloną lub fioletoworó-żową, wewnątrz znajdują się 2 lub 4 jądra zbudowane podobnie, jak u trofozoitu. Ze względu na duży polimorfizm jąder komórkowych, bierze się pod uwagę ułożenie kario-somu u ponad 50% osobników. W cyście "niedojrzałej" (jedno-, dwujądrowej) występuje stosunkowo duża jasna wodniczka, okrągła lub kształtu nieregularnego, spychająca jądra ku brzegom cysty. Przy obwodzie wodniczki znajdują się pałeczkowate, intensywnie fioletowo zabarwione ciała chromatoidalne.

Rysunek: wykonać rysunki: 1. trofozoitu z charakterystycznym jądrem i pochłoniętymi erytrocytami; 2. cysty "niedojrzałej" i "dojrzałej", objaśnić szczegóły budowy.

" Otoakuj

~    tub ńf<%o&e(jo;A(Ł

- płOcak    J    ~    tub j-OW

CirtaYiinto