g2 bmp

2. Typ: NEMATHELMINTHES- Obleńce

Są to helminty o wydłużonym, obłym, nieczłonowanym ciele. Morfologicznie i anatomicznie pasożytnicze obleńce nie odbiegają zasadniczo od taksonów wolno żyjących. Przystosowanie do pasożytnictwa ma tu charakter głównie fizjologiczny.

Interesować nas będzie tylko jedna gromada w obrębie tego typu.

Gromada: Nematoda - Nicienie

Nicienie stanowią jedną z najliczniejszych gromad zwierząt na świecie. Zaliczą się do niej ok. 10 000 gatunków, z tego mniej-Jwjęcej_-5fl%--to. pasożyty roślin, zwierząt i człowieka. Posiadaj ą one stosunkowo prostą budowę. Wór powłokowo-mieśniowy otacza pierwotna, iame_.ciała. wypełniona cieczą, w której znajdują się narządy trawienne i rozrodcze. Układy oddechowy i krwionośny nie zostały jeszcze wykształcone.

Układ nerwowy składa sięz obrączki .nerwowej otaczaj acei gardziel, ywęzłówt nerwowych oraz pni nerwowych podłużnych i nerwów bpcznygh.

Układ wydąlniczy jest swoiście zbudowany: dwa przewody wydąlnicze biejgna wzdłuż ciała; na przodzię połączone są mostkiem, od którego odchodzi krótki przewód wyprowadzający. Cały układ wydąlniczy jest zbudowany z czterech olbrzymich komórek.

Przewód pokarmowy składa się z otworu gębowego otoczonego wargami, torebki gębowej, gardzieli, jelita, otworu odbytowego u samic, a kloaki - u samców.

Nicienie są zwierzętami przeważnie rozdzielnopłciowymi z wyraźnym dymorfizmem płciowym i rozwojem prostym Większość nicieni-jest jąjprodna, niektóre jajożyyorodne (włosień).

W ich rozwoju występują cztery stadia larwalne. Przechodzą one zwykle cztery linienia, a pierwsze może mieć miejsce już w otoczce jajowej. Zwykle inwazyjne jest trzecie stadium larwalne.

Typowy układ rozrodczy żeński składa się z cewki, jajników i macic oraz jednej pochwy. Otwiera się na zewnątrz szparą sromową (wulwa). Narządy płciowe męskie,to: jądro, nasieniowód, pęcherzyk nasienny, przewód wytryskowy ,,prą,z. stek, czyli kloaka. Zapoznamy się z przedstawicielami pięciu rodzin, ważnych z punktu widzenia lekarskiego.

1. Rodzina: Oxyuridae

Gatunek: Enterobius yernucularis (L.) Leach — Owsik ludzki    >' ^ *~ł

jy^tępowanie. Jest to kosmopolityczny,pasożyt człowieka, najczęstszy spośród nicieni pasożyt ludzi w klimacie umiarkowanym. W Polsce częstość zarażenia_osób dorosłych wynosi 10%, dzieci - 20-30%, w niektórych środowiskach (domy dziecka, internaty, oddziały dla przewlekle chorych i psychiatryczne) dochodzi nawet do 100%.

Siedlisko owsika ludzkiego stanowi przewód pokarmowy (okrężnica, jelito ślepe, wyrostek, ror.

.^ędcoffiy).

Budqwa (ryc. 57, 58). W przedniej części ciała, występuje charakterystyczne pęcherzykowate nabrzmienie oskórka. Otwór gębowy otaczają trzy wargi. Dymorfizm płciowy wyraźny. Samica ma ok. 1 cm długości i zaostrzony koniec ciała, samiec - 0,5 cm długości i koniec zagięty w stronę brzuszną. U samicy narządy rozrodcze są parzyste, u samca - pojedyncze. Wulwa znajduje się w odległości ok. 1/3 od przodu ciała samicy. Jaja (ryc. 59) o wymiarach 50-60 x 20-30 pm charaktery-

63