Na powierzchni naładowanego ciała metalowego znajduje się ładunek powierzchniowy o gęstości o. Ponieważ we wnętrzu ciała metalowego nie ma pola elektrostatycznego, więc w zależności (2.20) należy przyjąć D„2 —0. Wobec tego składowa normalna £►„=/)„, w dielektryku bardzo blisko powierzchni ciała wyraża się wzorem
D„=<r. (2.21)
Zazwyczaj na powierzchni granicznej dwóch dielektryków nie ma ładunku powierzchniowego. Podstawiając (7=0 do wzoru (2.20), otrzymujemy
czyli
Djcosa, =D2cosa2, (2.23)
gdzie: «,, cc2 są kątami, jakie tworzą odpowiednio wektory D, i D2 z normalną do powierzchni granicznej.
Jeżeli na powierzchni granicznej środowisk nie ma ładunku elektrycznego, to składowa normalna wektora indukcji elektrycznej jest ciągła w punktach tej powierzchni.
Składowe normalne Enl, E„2 natężenia pola elektrycznego są nieciągłe w punktach powierzchni granicznej środowisk, bowiem na podstawie zależności (2.22) otrzymujemy
(2.24)
(2.25)
G1 Enl = [i2 E-n2 j
czyli
Enj _ a2 £.2 Zi
W celu otrzymania warunku granicznego dla składowej stycznej natężenia E pola elektrycznego rozpatrzymy krzywą zamkniętą o postaci prostokąta, którego dwa boki o długości dl są równoległe do powierzchni granicznej i znajdują się w różnych środowiskach (rys. 2.5). Niech En i Et2 oznaczają składowe styczne natężenia pola elektrycznego bardzo blisko powierzchni granicznej, odpowiednio w środowisku górnym i dolnym. Napięcie wzdłuż rozpatrywanej krzywej zamkniętej wynosi Etl dl— Et2 dl, bowiem napięcia wzdłuż obu wysokości zanikają w granicy. Ponieważ napięcie wzdłuż krzywej zamkniętej równa się zeru, więc
En=Et2, (2-26)
czyli
fitsin*, a=£2sinflE2 ■ (2.27)
Rys. 2.5. Elementarna krzywa zamknięta przy powierzchni granicznej dwóch środowisk
Oznacza to, ic składowa styczna nntęMuu pola elektrycznego jest ciąglu w punktach powierzchni granicznej.
Składowa styczna indukcji elektrycznej w punktach powierzchni granicznej jest nieciągła, bowiem na podstawie wzoru (2.26) otrzymujemy
D*
El
Dt2
H
a stąd
(2.28)
Dzieląc stronami równania (2.27) i (2.23) przez siebie, otrzymujemy
£t Ei
czyli
tga2 e2
Wzór ten wyraża tzw. prawo załamania linii poła elektrycznego w punktach powierzchni granicznej (rys. 2.6).
Rys. 2.6. Załamanie linii pola elektrycznego na granicy dwóch środowisk
2.4.1. Pole trójwymiarowe
Rozpatrzymy pole elektrostatyczne w jednorodnym środowisku o przenikalności elektrycznej c=const.
Podstawiając D=cE do wzoru div D'=/?, otrzymujemy