klsti310

ROZDZIAŁ 10. OBRÓBKA KOŚCI,

352. Bezporównania większą rolę niż kość lub róg odgrywa skóra zwierząt Dla omówienia obróbki skór u Słowian zachodnich, która zresztą oddawna podlegała przemożnym wpływom zachodniej Europy, brak mi jednak w tej chwili materjału, Niewątpliwie bliższe badania nad wiejskiem rymarstwem oraz takiemi, własnoręcznie przez włościan sporządzanemi wyrobami, jak np. rzemienie do wiązania cepów, a doniedawna skórzane chodaki etc., mogłyby dać nieco zajmujących wiadomości.

Na wschodnich krańcach europejskiej Wielkorusi przechowały się według N. Popova bardzo prymitywne techniki obróbki skór, przeznaczonych na futro czy kożuch. Włościanki tamtejsze wyprawiają skóry dzikich zwierząt, a także i skóry baranie, nacierając je solonemi droż-dżahii z piwa domowego wyrobu, i kładą pod przycisk w ciepłem miejscu. Po dwu dniach zeskrobują drożdże i nacierają powierzchnię owsianą mąką oraz otrębami pszenicy dopóty, dopóki skóra nie zmięknie i nie stanie się zdatną do użytku. — Wyrób kożuchów baranich na większą skalę odbywa się tam w sposób dość Zbliżony. Zajmują się tern zawodowo niektórzy mężczyźni z pośród włościan. Naprzód surową* skórę baranią myją w rzece; następnie kładą ją do kwasu z owsianej mąki, rozmieszanej w wodzie (takiż roztwór z owsianej mąki jest używany i przez Tatarów nad środkową Wołgą). Po 2—4 dniach, zależnie od wielkości, skóry wyjmują, mną na międlicach, zeskrobują miazdrę osobnym nożem, nacierają kredą, aby skórę wybielić i dokładniej zmiękczyć, wreszcie wełnę rozczesują szczotką, umyślnie do tego celu przeznaczoną. Podobnie wyprawiają kożuchy i skóry na Ukrainie oraz w Bułgarji.. Wszędzie podstawowemi czynnościami są: moczenie ^ czystej stojącej lub płynącej wodzie, skrobanie miazdry i moczenie w osolonym kwasie z mąki. Potem następuje ostateczne przygotowanie, polegające na zmiękczaniu skóry (na Ukrainie tu i owdzie mną kożuch nogami) i na powtórnem skrobaniu, względnie czyszczeniu, wewnętrznej powierzchni, przyezem na Ukrainie, podobnie jak na Wielkorusi, nacierają ją kredą. Tu i owdzie na Rusi. dla otrzymania futer jagnięcych z piękną kędzierzawą wełną, stosuje się obwiązywanie żywych nowonarodzonych jagniąt płótnem i zwilżanie ich szerści ciepłą wodą. Tak spowite jagnięta trzyma się przez 2—4 tygodnie, odpowiednio odpuszczając przewiązkę, poczem zarzyna się je i skórę zdejmuje. Podobne zabiegi techniczne znane były i w rdzennej Polsce.(np. w Kieleckiem).

358. Obróbka skór na użytek szewcki, rymarski i t. p. różni się mniej lub więcej od opisanej poprzednio. Na wschodniem Polesiu, na-chersońskiej Małorusi i t. d. wyprawiają skóry, obchodząc się bez moczenia, ługowania i t. p. Po wygoleniu szerści kosą, kraje Poleszuk skórę na pasy. i zszywa je na podobieństwo szerokiej. taśmy bez końca. Ta taśma dostaje zawieszona pionowo, i zapomocą bardzo phó-'

22