klsti460

488 kowskiem oraz tu i owdzie na północnym zachodzie Słowiańszczyzny bałkańskiej (tabl. XXVI, 2). Jest uderzające, że identyczne z europej-skieini, bardzo charakterystyczne jarzma widzimy na drewnianych dachach palowych domostw Gilaków syberyjskich (u których powtarzają sio też nasze ozdoby: fig. 443, 2). Spotykają się jarzma także u tubylców z okolicy jeziora Bajkału, ale do nich mogły być przyniesiono przez Rosjan.

W wielu wsiach słowiańskich stosowane bywają dwa, trzy albo nawet i więcej sposobów umocowania grzbietu dachu. Tak naprzy-kład we wsiach powiatu wasylkowskiego na kijowskiej Ukrainie grzbiet strzechy wzmacnia się albo zwykłemi drewnianomi kożlinami, albo rzędem powiązanych ze sobą, okraczających grzbiet, snopeez-ków (takie krycie jest i w Polsce szeroko rozpowszechnione; rozmaite rodzaje umacniania grzbietu zapomoeą wiązanej słomy stosują też południowi Słowianie), albo wreszcie sposobem, według opowiadania tamtejszych włościan nowszym i bardzo przez nich zachwalanym, wykłada się słomą dobrze pomiętą i zmieszaną z rzadką gliną; jest to więc nasza kalenica; i tak się też w Wasylkowskiem nazywa (k a-ł y n v ć a).

506. Od wewnętrznej konstrukcji i sposobu pokrycia zależy z e-w n ę t r z n y kształt i wygląd dachu. Do najpospolitszych należą dachy dwuspadkowe i czterospadkowe o pełnych spadkach (fig. 443, 4 i''6—h).'Oba rodzaje mogą być strome i niskie. Czterospadkowe miewają przytem grzbiet długi, krótki (np. na stodołach w okolicy Kiecka i Nieświeża na Białorusi, na niektórych dawnych chatach w Polsce, na typowych chatach bośniackich etc.), lub wreszcie nie mają go wcale (np. na niektórych stodołach w okolicy Stołpców na Białorusi, w okolicy Łunińca na Polesiu, na niektórych mieszkalnych i innych budynkach bałkańskich i t. d.).

Dachy dwuspadkowe wysokiego jest stronie, są zwykle budowane na krokwiach: niskie — bądź na krokwiach Tub kozłach, bądź też na slegach. Czterospadkowe konstruuje się pospolicie na krokwiach lub sochach.

Uderzająco strome dachy czterospadkowe na chatach mieszkalnych spotykamy w południowo-zachodniem Lubelskiem (zwłaszcza tu i owdzie między Tanwią a Sanem); wielki strych, znajdujący się pod niemi, służy jako rodzaj komory. Podobne dachy widzimy tu i owdzie u Rusinów węgierskich a także poza granicami Słowiańszczyzny w Siedmiogrodzie; zaś niewiele niższe — w niektórych okolicach Starej Serbji, Bośni i Czarnogórza.

Bardzo niskie dachy czterospadkowe widzieć można na domostwach Rusinów besarabskich oraz na Bałkanach, zwłaszcza wschodnich. Ten kształt zdaje się pozostawać w związku z kształtami, panującemi m. i. na bliskim Wschodzie.