klsti536

566    k. Moszyński: kultura u dowa blowun

wschodniej Słowiańszczyzny (na Biało- i Wielkorusi, na Polesiu, a podobno i na Małorusi), gdzie częstokroć bywa używany obok kolebek innych, cięższych i trwalszych. Zwłaszcza chętnie posługują się nim w lecie. Od osadników-Rosjan przejęli ten kształt kolebki tubylcy Ałtaju. Na Łotwie, sądząc ze słów Bielensteina, niegdyś wszystkie, czy też prawie wszystkie, kołyski były urządzane podobnie, różniąc się od tu opisanych tylko tem, że ramy, na których rozpinano płachtę, były nie czworoboczne, lecz owalne.

Nadzwyczaj prymitywna kolebka nieckowata w rodzaju owalnego lub czworobocznie wydłużonego korytka, wyrobionego z jednej sztuki drzewa, otwiera przed nami szereg kołysek właściwych. W. Pflug ten właśnie typ chce uważać za genetycznie najmłodszy, jako że zasiąg jego jest niezwykle rozległy. Kolebki nieckowate spo-tykamy między innemi zrzadka i na ziemiach słowiańskich (w niektórych okolicach Dalmacji, Bośni, Czarnogórza, Bułgarji, Białorusi etc.). Coprawda zwykle są to tylko chwilowo użyte małe niecki, czy korytka, pełniące na codzień odmienną służbę. Tak naprzykład na Białorusi witebskiej zgodnie z obyczajem nie wolno jest dopóty kłaść dziecka do właściwej kołyski, dopóki nie zostanie ochrzczone; dlatego więc w pierwszych dniach po urodzeniu trzymają je na poduszce, na złożonej odzieży lub też w maleńkich nieckach; być może jednak, mamy tu przed sobą ostatnie ślady stałego posługiwania się nieckami-kolebką, bo oto Bielenstein wyraźnie poświadcza nieckowatą kolebkę dla sąsiadujących z witebską Białorusią, tak zwanych polskich Inflant. Według wiadomości, otrzymanej od p. Cz. Pietkiewicza, i na Polesiu rzeczyckiem „niekiedy zamiast kołyski używają zwyczajnych niecek; wieszają je na sznurach tak samo jak kołyskę skrzynkową (co bardzo ułatwiają dość głębokie zaręby na końcach niecek), albo też postawione na połaciach kołyszą w podobny sposób, jak kolebkę na biegunach".

583. Tuż obok kolebki nieckowatej należy wymienić opałkowa tą (fig. 486,8), bardzo pospolitą na znacznych obszarach Mało-i Białorusi, dawniej i w Polsce, a zapewne znaną także na Wielkorusi. — Od opałkowatej niewiele się różni kolebka koszałko-wata w rodzaju pudła, używana np. na Słowaczyźnie (fig. 485.5). Kołyski, mniej lub więcej podobne do obu ostatnich, spotkać można poza Słowiańszczyzną w krajach bałtyckich, w Skandynawji, gdzie niegdzie w Niemczech, Rumunji i t. d.; znane są i w niektórych krajach na wschodnich krańcach Azji, gdzie je, podobnie jak w Europie, zawieszają na sznurach u pułapu wewnątrz mieszkania. — Tu i owdzie u Słowian północnych i południowych a także u Szwedów, Rumunów etc. można też widzieć różnokształtne kolebki łubiane (fig. 486, 6).

Zbliżona do poprzednich jest drewniana kolebka półwal-cowata (ob. fig. 486,4). Spotykałem ją w użyciu lub w tradycji