Obraz12 BMP

78 Święty Tomasz z Akwinu

szeństwa innym ludziom, ale tylko Bogu, np. gdy chodzi o utrzymanie ciała i rodzenie potomstwa. Dlatego ani słudzy swoim panom, ani dzieci swoim rodzicom nie są obowiązani do posłuszeństwa, gdy chodzi o zawarcie małżeństwa lub zachowanie dziewictwa itp. Kiedy zaś chodzi o uporządkowanie czynności oraz spraw ludzkich, podwładni są obowiązani słuchać przełożonych w granicach ich władzy: np. żołnierze mają obowiązek posłuszeństwa wobec wodza w sprawach dotyczących wojny, słudzy mają słuchać chlebodawców w sprawach związanych ze służbą, dzieci zaś rodziców w sprawach związanych z porządkiem i pracą domową.

Rozwiązanie trudności.

1.    Su . Paweł, używając słowa „we wszystkim", miał na uwadze czynności należące prawnie do władzy ojca lub zwierzchnika.

2.    Człowiek bezwzględnie podlega Bogu we wszystkich sprawach, zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych, wobec czego we wszystkim winien być Mu posłuszny. Podwładni zaś nie podlegają przełożonym we wszystkim, lecz tylko w odniesieniu do pewnych określonych spraw. Otóż ze względu na te sprawy przełożeni są pośrednikami między Bogiem a podwładnymi. W innych zaś sprawach wszyscy bezpośrednio podlegają Bogu, który jest ich nauczycielem poprzez prawo natury oraz prawo spisane.

3.    Zakonnicy składają ślub posłuszeństwa co do zachowania reguły i stosownie do niej podlegają swoim przełożonym. Są zatem zobowiązani do posłuszeństwa we wszystkim, co odnosi się do przestrzegania reguły zakonnej. Posłuszeństwo to wystarcza do zbawienia. Jeśliby zaś chcieli być posłuszni także w innych sprawach, to daliby dowód wyższej doskonałości, ale pod warunkiem, że nie byłoby to przeciw Bogu lub przeciw zachowaniu reguły, gdyż tego rodzaju posłuszeństwo byłoby niedozwolone.

Tak więc należy odróżnić trojakie posłuszeństwo: jedno wystarczające do zbawienia, ograniczające się do wypełnienia tego, co jest obowiązkowe; drugie doskonałe, polegające na spełnianiu tego wszystkiego, co dozwolone, a przez przełożonego polecone; trzecie wreszcie nie rozważane, polegające na spełnianiu także poleceń niedozwolonych.

Niccola Machiavellego

wykład związków polityki z moralnością

/^\ J zawarcia pokoju w Lodi (1451) liczne państewka włoskie roz-vl wijaly sit; pomyślnie, szybko powiększając swoją zamożność. Można powiedzieć, że gdy w 1469 r. przyszedł na świat syn florenckiego prawnika Bernarda Machiavellego, sytuacja polityczna na Półwyspie Apenińskim była dosyć stabilna. Po okresie dominacji Wenecji, Genui, Werony i Mediolanu nadszedł czas Florencji. Dlatego wydawało się, że mały Niccoló Machiavelli, jak większość mężczyzn z jego rodziny, zasili w przyszłości szeregi miejskich urzędników rosnącej w potęgę stolicy Toskanii. Dorastając w domu, pobierał pierwsze nauki, wśród których, zgodnie z duchem czasu, znalazła się potrzebna przyszłemu urzędnikowi łacina.

W Toskanii od XIII w. powstawały najwybitniejsze dzieła twórców odrodzenia: w literaturze Boska Komedia Dantego Alighieri, w malarstwie obrazy Giotta, Fra Giovanniego Angelico, a w architekturze Michała Anioła i Filipa Brunelleschiego. Mecenat bogatego mieszczaństwa i odgrywających nadal ważną rolę polityczną papieży, rządzących państwem kościelnym, stworzył warunki, w których kultura głosząca hasło „odrodzenia starożytności” rozprzestrzeniła się szybko na całe Włochy, a potem na inne kraje Europy. Ów renesans różnił się od wcześniejszych prób odradzania antyku postawieniem człowieka w centrum zainteresowania twórców nauki i sztuki. Dlatego humanizm stał się prawdziwą ideologią tego okresu, co zwiastowało schyłek dominacji Kościoła katolickiego w sferze ideologicznej. Zapowiadało to nadejście reformacji oraz będących jej konsekwencją istotnych przewartościowań w strukturze społecznej feudalnych państw europejskich.

Określenie Półwyspu Apenińskiego pod koniec XV w. mianem regionu stabilnego politycznie należy traktować dość umownie. Oznacza