stałej wydajności zmienia się zapotrzebowanie mocy zgodnie z wyrażeniem [1.12] na moc pobieraną
Nw =
Tc Qr Hu
Zależność H — j (N) przy stałej wydajności Q — const i stałej wartości n = const przedstawiona jest na rysunku 2.8. Na tym samym wykresie umieszczono również zależność sprawności pompy r\ — f (H). Jak wynika z rysunku 2.8, sprawność jest stała w dużym zakresie ciśnień. Jedynie przy bardzo małych i bardzo dużych dla danego typu pompy wysokościach tłoczenia sprawność dość gwałtownie maleje z powodu przecieków pompowanej cieczy przez nieszczelności (przy wysokich ciśnieniach) lub zbliżania się (przy niskich ciśnieniach) do jałowego biegu pompy.
Powierzchnia zakreskowana przedstawia pole pracy pompy. Należy przy tym jednak zwrócić uwagę, że praca z inną niż przedstawiona na rysunku 2.8 wydajnością Q wymaga zmiany wartości obrotów (parametr n).
Jeżeli pompa, której charakterystykę przedstawia rysunek 2.8, pracuje z wysokością Hlt to wtedy wydajność Q, wyznacza punkt Alt moc zapotrzebowana Nj — punkt A2, zaś sprawność wynika z przecięcia rzędnej o wartości z krzywą rj, a więc punkt A3.
Obraz pracy pompy tłokowej można przedstawić graficznie na wykresie indykatorowym, który jest wykresem zależności przebiegu ciśnień występujących w cylindrze pompy od położenia tłoka. Sporządzenie wykresu indykatorowego dla konkretnej pompy wymaga specjalnego urządzenia zwanego indykatorem i odpowiednich połączeń urządzenia z wnętrzem
cylindra. Wykres indykatorowy poprawnie pracującej pompy tłokowej przedstawiony jest na rysunku 2.9.
Na drodze 1—2, podczas ruchu tłoka od lewej ku prawej, następuje zasysanie cieczy. W cylindrze panuje wówczas ciśnienie przedstawione na wykresie indykatorowym jako hc. Aby zasysana ciecz podążała za tłokiem bez zakłóceń i oderwań, ciśnienie to nie może spaść poniżej wartości ciśnienia nasycenia odpowiedniego dla danej temperatury cieczy (p. 1.3).
Rys. 2.9. Wykres indykatorowy pompy tłokowej
5 — tłok
38