Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 03 025224

□

Kultura języka polskiego. Teoria. Zagadnienia leksykalne - Andrzej Markowski - iLibrary Reader

yy

Limit wydruku: 0

A. UutMtlt K*ttont)(nłafivllthriio Iwit. żp*ii«ii    Wuua»j !W

ISBN 1MU I4SI»4.0 by WN PWN .'ii*

żc niektóre z nich zostały przejęte nic zc względu na przydatność funkcjonalną (potrzebę), lecz z powodu snobizmu albo niewłaściwego tłumaczenia tekstów angielskich. Negatywną ocenę normatywną mają (z wymienionych powyżej) zapożyczone neosemantyzmy: alternatywa, dieta, filozofia, generować, kondycja, lider 2, a zwłaszcza prezydent i sentymentalny. Pozostałe traktuje się w kategorii wyrazów modnych i w związku z tym nadużywanych, zwłaszcza w tekstach publicystycznych.

W analizie współczesnych neosemantyzmów zapożyczonych z angielszczyzny należy też odnotować inne zjawisko, o którym pisała Malina Kurkowska. Otóż niektóre angloscmantyzmy o podłożu łacińskim nawiązują (w sposób zapewne niezamierzony, bez świadomości tego ludzi, którzy ich używają) do dawnych znaczeń, obecnych w polszczyźnie XVIII i XIX w.

Tak np. egzekucja rzutu karnego (zapewne kalka semantyczna angielskiego execution) nawiązuje znaczeniowo do obecnego w dawnej polszczyźnie znaczenia ogólniejszego 'wykonanie' (por. egzekucja praw. uchwal, utworu muzycz-nego), wypartego potem przez szczegółowe: ‘wykonanie kary śmierci, rząd. wykonanie wyroku sądu w zakresie ściągania podatków, alimentów itp.’

Podobnie wymieniany często jako nowy anglicyzm semantyczny czasownik korespondować (ang. to correspond) w znaczeniu ‘odpowiadać, być odpowiednim, stosownym do czegoś' (np. Realia sztuki bezpośrednio korespondują z niedawnymi faktami historycznymi) był. jak się okazuje, używany w takim znaczeniu w w. XVIII i XIX (słowniki notują cytaty z Krasickiego i Kraszewskiego).

Korupcja pod wpływem angielskiego corruption znaczy dziś także ‘zepsucie, zwłaszcza zepsucie moralne' i wydawałoby się, żc jest to nowe rozszerzenie znaczenia w stosunku do tradycyjnego przekupstwo urzędników państwowych'. Tymczasem w słowniku warszawskim znaczenie to jest odnotowane, przed owym szczegółowym ‘przekupstwem', notuje je także słownik Doroszewskiego.

Nowo zapożyczona relacja w znaczeniu ‘związek między kimś a kimś, stosunki łączące kogoś', np. Ten komediodranuti ma opowiadać o trudnych relacjach między rodzicami a dziećmi; zaufanie w relacjach między• Polski} a Rosją (ang. relation), dziś równorzędna już z relacją - ‘sprawozdaniem*, ma daw^rną historię, poświadczoną cytatami w SJPDor. i SW (np. Relacje, jakie wszyscy mieliśmy z panem wojewodą, czyniły mi nadzieje. że...^Al').

Przykłady te nic przeczą faktowi nowego zapożyczenia angielskich znaczeń tych wyrazów, pokazują jednak, że specjalizacja znaczeniowa, która się dokonała w odpowiednich wyrazach polskich, jest dość nowa, dwudziestowieczna. Z wymienionych ..wtórnych neosemantyzmów" najwięcej zastrzeżeń budzi rzeczownik relacje, używany w liczbie mnogiej, jako wyraz zastępujący określenia precyzyjniejsze: stosunki, powiązania, układy, więzy, zależności, związki, lak jak w poniższych przykładach: Bardziej ustabilizowane są relacje między rozrod-

415

s. 509.

Słownik )fzykti polskiego, pod red. J. Karłowicza, A. Kryńskiego, W Nied/wied/kiego, l. V,

Start

Itelix iLibrary Reader

^ Kultura języka polskie...

Zrzuty ekranu

J Mój komputer

Strona 221/293