76
V. Pisanie zasadniczej części pracy
Zapowiedzenie cytatu dwukropkiem w praktyce występuje rzadziej i odnosi się raczej do cytowania dłuższych, wielozdaniowych wypowiedzi. Można zachować się różnie, na co wskazują przykłady:
— Najlepiej sens wywodu autora oddają następujące słowa:
— Oto co pisze on na ten temat:
— Warto przytoczyć fragment opinii W.Z.:
Może się zdarzyć, że zechcemy pewne fragmenty cytowanej wypowiedzi zaakcentować, co czynimy przez wprowadzenie podkreślenia, pogrubienia tekstu lub jego spacjowania. W każdym jednak przypadku takiej ingerencji w oryginalny tekst musimy zaznaczyć, że pochodzi ona od autom pracy. Jeszcze w cytacie, tuż po zaznaczonym fragmencie piszemy w nawiasie kwadratowym np.: podkreśl. A.P.; podkreślenie autora.
(żasarni' fragment cytatu może być dla czytelnika niezrozumiały bez dodania pewnego wyrazu. Wówczas w nawiasie dodajemy go z zaznaczeniem, że.pochodzi od nas. Jako ilustrację przytoczmy fragment podręcznika E. Bojanowskiego i J. Langa24:
„Należ;- przychylić się do wyrażanych w literaturze poglądów, że i’Imdzi «o brak udziału strony [...] w czynnościach postępowania, któ-tr mają istotne znaczenie dla rozstrzygnięcia sprawy i udział w których |Miony — E.B.] jest przewidziany w kodeksie»20. Do tych czynności tiide/ą zwłaszcza: przeprowadzenie dowodu ze świadka, biegłego lub oględzin (art. 79 § 1 k,p.c.) oraz udział w rozprawie (art. 90 § 2 k.p,a.}’\
W ostatnim przykładzie mieliśmy do czynienia z cytatem w cyta-Hi\ dlatego też pojawiły się podwójne cudzysłowy. W takiej sytuacji dla /ii- howania przejrzystości i jasności wywodu potrzebne jest korzystanie / dwóch różnych graficznie rodzajów cudzysłowów: «...».
leszcze na koniec wyjaśnijmy, że można cytować nie tylko wypowiedz i przedstawione na piśmie, ale także wypowiedziane np, w audycji radiowej, rozmowie osobistej, na politycznym wiecu, na rozprawie sądo-Wi’| < łczywiście, w takiej sytuacji potrzebny jest cudzysłów oraz przy-|*li informujący o tym, kto, kiedy i gdzie taką wypowiedź przedstawił.
*" I1 Itojanowski, J. Lang; Postępowanie administracyjne. Zarys wykładu, Warsza-»* iwt, X. 62.
Rozdział VI
Istotne jest, aby praca dyplomowa miała choć w części charakter problemowy. Powinna też posiadać Zakończenie, w którym — mówiąc najogólniej -— powinny znaleźć się pewne ustalenia, nawiązujące do problemów przedstawionych we Wstępie. W zaieżuości od koncepcji
zakończenia bywa ono nazywane w różny sposób. Są autorzy, którzy np. dostrzegają różnice między uwagami końcowymi, wnioskami, podsumowaniem, zakończeniem'. W praktyce na ogół nie przywiązuje się większej wagi do terminologicznych niuansów. Najważniejsze jest bowiem to, aby treść zakończenia korespondowała ze Wstępem i uwzględniała najważniejsze ustalenia poczynione we wszystkich rozdziałach.
Przystępując do pisania Zakończenia, powinniśmy położyć przed sobą szkic Wstępu oraz zebrane z poszczególnych rozdziałów wnioski1 2. W tym momencie najlepiej jest też powrócić do uwag wstępnych i nadać im ostateczny kształt. Wiemy już, co udało się w pracy stwierdzić i które z problemów znalazły się poza granicami jej rozważań. Poznaliśmy już całą literaturę, a jej wykaz zostanie tylko poddany ostatecznej selekcji i redakcyjnym poprawkom. Nic nie stoi na przeszkodzie, aby teraz, wprawionym już w pisaniu piórem, przygotować interesujące rozważania wstępne, które zawsze stanowią najważniejszą wizytówkę każdej pracy dyplomowej.
Zob. J. Orczyk: Zarys metodyki pracy umysłowej, Warszawa 1984, s. 73, 74.
Tę cenną radę zawiera opracowanie K. Wożniaka: O pisaniu pracy magisterskiej na studiach humanistycznych. Przewodnik praktyczny, Warszawa—Łódź 1998, s. 110.