Str 082

Tablica 6.2,

b. Wartości funkcji spadków /.(/) zc wzoru Matakiewicza

7 [%o]	/(/)	7 [%ol	/(/)	/ \%Ą	/(/)	7 [%o]	m	7 1 %c\	m
0,10	0,36	0,40	0,69	0,70	0,90	1,0	1,05	4,0	1,79
0,15	0,44	0,45	0,73	0,75	0,93	1,5	1,25	4,5	1,85
0.20	0,50	0,50	0,77	0,80	0,95	2,0	1,40	5,0	1,91
0,25	0,56	0,55	0,80	0,85	0,98	2,5	1,52	5,5	1.96
0,30	0,61	0,60	0,84	0,90	1,00	3,0	1,63	6,0	2,01
0,35	0,65	0,65	0,86	0,95	1,03	3,5	1,71	7,0	2,08

Porównując wzory Chezy’ego i Matakiewicza zauważamy, że w tym o sta nim nie występuje czynnik szorstkości. Ponieważ jednak szorstkość koni w warunkach naturalnych związana jest ze spadkiem i głębokością rzeki, wpływ jest ujęty w obu funkcjach wzoru Matakiewicza.

Przy stosowaniu wzoru Matakiewicza obowiązują również podane uwagi dotyczące głębokości średniej i wielodzielności koryta.

Dobór kształtu koryta

W praktyce inżynierskiej spotykamy się często z koniecznością projekto wania kanałów doprowadzających wodę. Najczęściej warunki narzucają spa dek podłużny kanału równy w ruchu jednostajnym spadkowi hydraulicznemu /, zaś potrzeby gospodarcze — przepływ Q. Ponadto warunki techniczn i charakter terenu określają materiał ścian bocznych i dna kanału, tzn. szorstkość n. W ten sposób parametry I, Q oraz n możemy traktować jako dane Należy więc zaprojektować najekonomiczniejszy przekrój kanału, tj. taki, któ-1 ry przy możliwie małym przekroju (koszt robót) zapewni założony przepływ.

Przeanalizujmy wzór na przepływ

Q = F— I¹¹² = F-

( _f\2/3

jU2 _ 1 y 1/2 n

fSI 3

O

2/3

Wobec założonych wielkości Q, n, I potrzebne pole przekroju jest ty mniejsze, im mniejszy jest obwód zwilżony.

Długość obwodu zwilżonego zależy od wielkości przekroju i od jego kształtu. Najmniejszy stosunkowo obwód zwilżony będzie mieć koryto o kształcie zwartym.

Hydraulicznie najlepszym kształtem przekroju koryta otwartego jest więc półkole. W praktyce przekrój ten stosować można jedynie w przypadku małych kanalików wykonanych z betonu lub blachy (rynna). Kanały większe, ziemne, nie mogą mieć tak stromych ścian, a ponadto wykonawstwo nastręczałoby wiele trudności. Dlatego praktycznie stosuje się w dużych kanałach niemal wyłącznie przekroje trapezowe.

82