80
Cyprian, Listy, tłum. 0* Szołdrski, Warszawa 1969, s. 215 - 217, f 245 n.
/Autor był biskupem Kartaginy w latach: około 246 do 258, Zginął śmiercią męczeńską. Jest jednym z aajwybitniejszych teologów starożytności na zachodzie* Listy pochodzą z okresu od roku 249* Ostatnie napisał tuż przed śmiercią./
List 64 /z lat 251 - 253/• Cyprian i inni koledzy, zebrani w liczbie
V~x.
66 na synodzie, pozdrawiają brata Fido.
2. Co się tyczy chrztu dzieci, to powiedziałeś, że w drugim lub w trzecim dniu po ich urodzeniu chrzcić ich nie należy i że trzeba uwzględnić dawne prawo obrzezania i dlatego przed ósmymjjniem chrzcić 1 uświęcać się nie powinno. Nasz synod co do tego był całkowicie innego zdania. Na twój pogląd nikt się nie zgodził, lecz raczej wszyscy sądziliśmy, że żadnemu urodzonemu dziecku nie można odmawiać miłosierdzia Boga i łaski. Pan przecież mówi w swej ewangelii: "Syn Człowieczy nie przyszedł zatracać dusze ludzi, lecz zbawiać", i o ile to jest w naszej mocy, powinniśmy się starać, aby nie zginęła żadna dusza ludzka.••
v- 6. Toteż, najdroższy bracie, postanowiliśmy na naszym synodzie, że nie można komukolwiek odmawiać chrztu i łaski Boga, który dla wszystkich jest miłosierny, dobry i łaskawy. Jeśli względem wszystkich należy td zachowywać i tego się trzymać, to tym bardziej, jak sądzimy, odnoś-dzieci i noworodków. Te tym bardziej zasługują na naszą pomoc i miłosierdzie Boga, ponieważ przy swym urodzeniu nic innego nie czynią, tylko proszą kwileniem i płaczem (...)
List 6$ /z 255 r./ Cyprian pozdrawia syna Magnusa
Zapytałeś również, najdroższy bracie, co sądzę o tych, którzy w chorobie i słabości otrzymali łaskę Boga. Czy należy ich uważać za pełnoprawnych chrześcijan, skoro zbawienną wodą nie zostali obmyci, lecz pokropieni? Co do tego, to nasza powściągliwość i skromność nie chcę nikomu n&rzueać swego zdania, leoz nieoh każdy sądzi, jak uważa, i według tego postępuje. My jednak naszym skromnym zdaniem sądzimy, że dobrodziejstwa boże w niczym nie mogą być ograniczone i osłabione i niczego tam nie da się umniejszyć, gdzie to, co czerpie się z darów bożych, jest udzielone z pełną i całkowitą wiarą dającego i przyjmującego (...) Gdy ^ konieczność tego wymaga, a Bóg swej łaski udziela, wierzący dzięki zba-_ wiennym sakramentom otrzymują wszystko, pomimo skróoenia^Zobrzędów/. Nie powinno to nikogo dziwić, że chorzy przez pokropienie lub polanie /wodą/ otrzymują łaskę Pana, skoro Pismo 3w. oświadcza i mówi przez proroka
<5
Ezechiela: "I. pokropię was wodą czystą i będziecie oczyszczeni od wszystkich nieczystości waszych (•••)
b* Eucharystia - liturgia wspólnoty
Hipolit Rzymski, Tradycja Apostolska, tłum* M. Michalski, ALP,
s* 306 n., 314*
I, 1* (*..) Ody zaś diakoni przyniosą dary ofiarne, on /biskup/ włoży na nie, wespół z prezbiterami, ręce i odmówi następującą modlitwę dziękczynną /eucharystyczną/: "Pan z wami*1 - na co wszyscy odpowiedzą:
"I z duchem twoim”} ,rW górę serca” - a wszyscy: "Mamy je wzniesione ku Bogu"} "Dzięki składajmy Panu” - a wszyscy: "Zaiste, jest to godne i słuszne”* Dalej już sam:
"Dziękujemy Ci, Boże, przez umiłowanego Syna Twego Jezusa Chrystusa, którego w tych czasach ostatecznych zesłałeś nam jako zbawiciela i odkupiciela i oznajmioiela woli Twojej, nieodłączny Logos Twój, przez który wszystko uczyniłeś ku swemu zadowoleniu, który zesłałeś z niebios w łono Dziewicy, iżby przez nią noszony stał się ciałem i okazał się Synem Twoim zrodzonym z Ducha Sw* oraz tejże Dziewicy} On to wypełniając Twą wolę zgromadził Ci lud święty, a rozciągnąwszy ramiona swe cierpieniem swym wyzwolił od cierpień tych, którzy w Ciebie wierzą} gdy zaś dobrowolnie wydał się na mękę, by zniszczyó śmierć, zerwać więzy szatańskie, podeptać piekło, oświecić sprawiedliwych, ustanowić Nowy Testament oraz oznajmić zmartwychwstanie, wziął chleb, dzięki czynił i mówił: Bierzcie i jedzcie, to jest Ciało moje, które za was jest łamane} podobnie wziął kielich, mówiąc: To jest Krew moja, która za was jest wylana} ilekroć to czynicie, czyńcie na pamiątkę moją* Wspominając tedy Jego śmierć i zmartwychwstanie, ofiarujemy Ci ten oto chleb i ten oto kielich, dzięki Ci składając, iżeś nas uznał za godnych, byśmy stali przed Tobą i służyli Tobie* Zarazem prosimy Cię, ześlij Ducha Twego Sw. na ten dar ofiarny Sw. Kościoła użycz zebranym przez Ciebie wszystkim świętym, którzy z tego daru pożywać będą, iżby zostali napełnieni Duchem Sw. na utwierdzenie wiary w prawdzie, abyśmy Cię chwalili i wysławiali przez Syna Twojego Jezusa Chrystusa, przez którego Tobie chwała i cześć, Ojcu i Synowi wraz z Duchem Sw*, w Sw. Kościele Twoim, teraz i na wieki wieków, amen" (•*.)
III, 9# Wnzyscy wierni powinni przed zjedzeniem czegokolwiek z rana stąpać się przyjąć Eucharystię, temu kto ją pożywa z wiarą, nie zaszkodzi później nawet trucizna* Wszyscy też powinni uważać, by nie kosztował z Eucharystii ktoś niewierzący, oraz by jej nie tknęła mysz ozy. ja-