skanowanie0021 (6)

ŚWYŻSZA SZKOlA PEDAGOGICZNA    ZIELONA GÓRA 1988

JĘZYK OSOBNICZY JAKO PRZEDMIOT BADAŃ LINGWISTYCZNYCH ⁷ -

Irena Bajerowa Katowice

BADANIE JĘZYKĄ OSOBNICZEGO

JAKO METODOLOGICZNY PROBLEM HISTORII JĘZYKA OGÓLNEGO

Dla. historii języka ogólnego, pomyślanej/syntetycznie, a.nie wycinkowo, ba-^rjanie języka "osobniczego"jegC podstawowym problemem metodolog! cznym^fgdyż do" histOTil ^ęlWfiy    właśnie osobni

cze. Są jeszcze inne metodyuzyskiwania obrazu przeszłości językowej: metoda porównawcza czy metoda rekonstrukcji wewnętrznej, ale te mają zastosowanie raczej w badaniu czasów przedpiśmienrtych i najdawniejszych piśmiennych. Tu zaś ..'chcę s.ię;, zająć zagadnieniami i trudnościami, przed którymi, staję, historyk ^języka ogólnego tych czasów, w których już można Się.oprzeć na dostatecznej liczbie tekstów.

Główna trudność, pociągająca za sobą dały szereg pytań i wątpliwości me-^tpdologicznych, wynika z istnienia ontologiCznoj sprzeczności między właści- . : wym przedmiotem badania av. materiałem, który pozwala, nam do tego przedmiotu dotrzeć (czy raczej - docierać, bo jak- się okazuje, zupełne dotarcie nie jest-w ogóle możliwe),. Zamierzonym bowiem przedmiotem badania jest język ogólny,

:będący abstrakcją, chociażby jako system norm, do tego <- system społeczny, |rktj5ry,,F. de Saussure określał :„część społeczna mowy znajdująca się poza jednostką"¹. Tę abstrakcj ę w historii badać można tylko przez teksty

F. de S a u s s u r e, Kurs językoznawstwa ogólnego, Warszawa 1961,3. 30. .Co'.-prawda już u de Saussure*a rysuje się pewna niejasność, gdy powiada (ibid.): „język w niemiliejszym stopniu niż mowa¹ jednostkowa jest przedmiotem konkretnym" - 'trudno się z tym zgodzić. Problemy te łączą się z zagadnieniem zakresu języka ogólnego, który w zasadzie jest tą odmianką językową, która przeciwstawia się dialektom swą ogólnością, z drugiej jeanak strony zawiera liczne podtypy charakteryzujące się bardzo wąskim zakresem użycia (np. tzw. języki specjalne).