380 PROGRAMY EUROPEJSKIE
® miasta 1---1—1—'—1
516 t ostoje przyrody o niewielkiej powierzchni 542 »s ostoje przyrody o dużej powierzchni
Rys. IV.6. Ostoje przyrody w województwie mazowieckim.
nych typów ekosystemów oraz zagrożonych gatunków fauny i flory. Głównym celem tych działań ma być zapewnienie różnorodności biologicznej w układzie europejskim oraz ochrona krajobrazu (NATURA 2000,2002). Zakłada się, że program NATURA 2000 obejmie około 15% powierzchni Europy.
Program NATURA 2000 opiera się na następujących regulacjach wspólnotowych:
- Dyrektywa Rady 79/409 EWG z dnia 2 kwietnia 1979 o ochronie dzikich ptaków (Dyrektywa ptasia);
- Decyzja Komisji 97/266 EWG z dnia 18 grudnia 1996 w sprawie zakresu informacji o obszarach proponowanych dla systemu NATURA 2000;
- Dyrektywa Rady 92/43 EWG z dnia-21 maja 1992 w sprawie ochrony siedlisk naturalnych (i półnaturalnych) oraz dzikiej fauny i flory (Dyrektywa siedliskowa, zwana też habitatową).
9.1. Dyrektywa ptasia
Celem tej dyrektywy jest ochrona i zachowanie wszystkich populacji ptaków naturalnie występujących w stanie dzikim, prawne uregulowanie handlu i pozyskiwania ptaków łownych oraz przeciwdziałanie pewnym metodom ich łapania i zabijania. Sygnatariusze tej dyrektywy deklarują, że będą stale chronić na obszarze swego kraju 189 zagrożonych gatunków ptaków oraz ich siedliska. Gatunki te, określone jako priorytetowe, powinny być chronione, podobnie jak ich siedliska, w taki sposób, aby zapewnić ich przeżycie i reprodukcję. Dla gatunków migrujących należy objąć ochroną zlotowiska, pierzowi-ska oraz miejsca postojów.
Omawiana dyrektywa odnosi się do obszarów lądowych, zwłaszcza wodno--błotnych, oraz do obszarów morskich. Kraje członkowskie zobligowano, aby wytypowały ostoje ptaków, określane jako obszary specjalnej ochrony - OSO, które włącza się do sieci NATURA 2000. Do czerwca 1998 r. kraje członkowskie wyznaczyły 1842 obszary OSO o łącznej powierzchni 129,783 km2.
W ramach ochrony postuluje się następujące działania:
1. Tworzenie obszarów chronionych.
2. Wdrażanie takich zasad zrównoważonego gospodarowania w ostojach ptaków i ich otoczeniu, które byłyby zgodne z ich potrzebami życiowymi.
3. Renaturalizacja bądź odtwarzanie przekształconych siedlisk.
4. Stosowanie kontroli przestrzegania prawa i ustalenie zasad eksploatacji populacji ptaków łownych, zabraniając w szczególności:
- umyślnego zabijania lub chwytania tych ptaków jakąkolwiek metodą,
- umyślnego niszczenia lub uszkadzania ich gniazd i jaj lub usuwania tych gniazd,
- zbierania jaj tych ptaków, zwłaszcza w okresie lęgowym, i wyprowadzania młodych w takim zakresie, w jakim płoszenie to miałoby znaczenie ze względu na cele dyrektywy; przetrzymywania ptaków z gatunków, na które polowanie lub których chwytanie jest zabronione.
9.2. Dyrektywa siedliskowa
Ochronę siedlisk naturalnych (i półnaturalnych) fauny i flory reguluje Dyrektywa siedliskowa (habitatowa), będąca aktem prawnym („twarde” prawo).