skanuj0003 (85)

— 43 —

ZARYS WIEDZY O TURYSTYCE

Pośród licznych peregrynacji można wymienić także wyprawy krzyżowe. Z jednej strony miały one charakter religijny, z drugiej militarny. Nie należy jednak zapominać, iż często wraz z rycerstwem podróżowały także dwory, które udawały się z pielgrzymkami do Ziemi Świętej. Pielgrzymki te miały również charakter poznawczy. Efektem takich podróży w wiekach późniejszych były powstające w Europie kalwarie i sanktuaria Grobu Bożego. Wyprawy krzyżowe odbywały się w latach 1096-1270. W Europie jedną z najważniejszych tras pielgrzymkowych był szlak św. Jakuba prowadzący z Francji do Santiago de Compostela w Hiszpanii.

U schyłku średniowiecza miały miejsce pierwsze znaczące odkrycia geograficzne. W pewnym stopniu zmieniły one kierunki i charakter podróży. Niektóre źródła chińskie podają, iż prawie sto lat przed wyprawami Kolumba admirał Zheng He odbył serię imponujących morskich ekspedycji. W pierwszą podróż wybrał się 11 lipca 1405 roku na czele 208 okrętów. Jego flagowy statek był niemal pięć razy dłuższy od okrętu, na którym Kolumb pokonał Atlantyk. Do 1433 roku Zheng odbył 7 wielkich podróży. Podczas swych wypraw zbadał południowo-wschodnią Azję, wybrzeża Oceanu Indyjskiego, dotarł także do Afryki, penetrując wybrzeża Kenii. Po jego śmierci Chiny zamknęły się na świat, ponowne wyprawy na wielką skalę wznowiono dopiero w XIX wieku.

W XV wieku przełomem było otwarcie pierwszej w świecie szkoły nawigacji, którą Henryk Żeglarz założył w Sagres, na wybrzeżu Algarve w Portugalii.

Renesans (epoka wielkich odkryć geograficznych)

Przełomową datą w historii podróży i turystyki był rok 1492, kiedy Krzysztof Kolumb odkrył Amerykę. Do innych spektakularnych wypraw należą: odkrycie przez Vasco da Gamę nowej drogi do Indii. Portugalski żeglarz dokonał tego w latach 1497/98, opływając od południa Afrykę. W latach 1519-1522 odbyła się pierwsza podróż dookoła świata. Wyprawa pod dowództwem Ferdynanda Magellana zakończyła się powodzeniem, chociaż sam dowódca zginął na Filipinach w 1521 roku.

W podróżach po Europie także dokonał się przełom. Pojawiły się podróże „humanistyczne” związane ze zwiedzaniem, zainteresowaniem sztuką. Głównym kierunkiem podróży stały się Włochy z ich licznymi renesansowymi ośrodkami myśli i sztuki. Kolejne lata aż do XIX wieku były czasem stopniowego rozwoju całej sfery podróży.

Czasy nowożytne (okres industrialny)

Szczególnie trudna do uchwycenia w dziejach turystyki jest granica pomiędzy epoką wielkich odkryć geograficznych a czasami nowożytnymi, kiedy nastąpił wyraźny rozwój przemysłu. Za pewien przełom, szczególnie w sposobie, szybkości i jakości podróżowania, można uznać początek XIX wieku.

Wówczas nastąpiło zainteresowanie wyjazdami do uzdrowisk, jak to kiedyś określano „wyjazdami do wód”. Większość kurortów europejskich, w tym polskich, zaczęła rozbudowywać swoją infrastrukturę, stając się ośrodkami koncentracji ruchu turystycznego. W XIX-wiecznym świecie dominowały w zasadzie trzy, w dzisiejszym rozumieniu, formy turystyki. Jedną z nich była turystyka wypoczynkowa połączona często z wyjazdami uzdrowiskowymi. Cechą charakterystyczną tych wyjazdów była ich długoterminowość, trwały one często kilka miesięcy. Dwie kolejne najczęściej uprawiane formy to turystyka aktywna, szczególnie górska, oraz turystyka krajoznawcza. Trzeba podkreślić, iż wymienione rodzaje często się przenikały i trudno jest dostrzec bezpośrednie analogie do form turystyki uprawianych obecnie.