Skan (2)

obliczyć — wyłączamy / obwodu. Na rozwartych zaciskach AB pozostałej części obwodu wystąpi napięcie U_AB. Jeśli rezystancję tej pozostałej części obwodu „widzianą” od strony zacisków AB oznaczymy przez R_AB, to

Rab+R;

(7.8)

Zasada wzajemności

Jeżeli w liniowym obwodzie rozgałęzionym w k-tej gałęzi tego obwodu jest umieszczone źródło energii elektrycznej o napięciu E_k, które powoduje powstanie prądu /, w gałęzi l-tej, to po przeniesieniu tego źródła do gałęzi l-tej w gałęzi k-tej popłynie prąd (rys. 7.7).

Prawa komutacji

Komutacją nazywamy procesy łączeniowe i przełącze-niowe w obwodach elektrycznych, powodujące przejście obwodu z jednego stanu ustalonego do drugiego. Podczas przejścia obwód znajduje się w stanie nieustalonym. Stan nieustalony powstaje najczęściej na skutek:

—    włączenia (lub wyłączenia) napięcia do obwodu,

—    włączenia (lub wyłączenia) prądu,

—    zwarcia lub przerwy w obwodzie,

—    zmiany warunków fizycznych obwodu.

Rys. 7.7

Prawo komutacji głosi, że w chwili komutacji obwód Ilustracja zasady wzajemności zachowuje swój poprzedni stan energetyczny. Ponieważ w chwili komutacji działa już na obwód wymuszenie zewnętrzne (zmiana warunków fizycznych), znaczy to, że na obwód ten działa również inne wymuszenie, które jest wyrazem sprzeciwu obwodu na zmianę jego warunków zewnętrznych. W chwili komutacji sprzeciw obwodu jest równy wymuszeniu i obwód zachowuje swój stan poprzedni. Z biegiem czasu sprzeciw obwodu, pod wpływem dalszego wymuszenia, słabnie, a prąd i napięcie osiągają wartość graniczną wynikającą z wymuszenia. W stanie nieustalonym zapoczątkowanym komutacją obserwuje się więc dwa przebiegi: przebiegi wymuszone (ustalone) i przebiegi przejściowe (swobodne).

Prawa komutacji formułuje się najczęściej dla cewek i kondensatorów i brzmią one wtedy następująco:

Strumień magnetyczny i prąd w cewce w chwili komutacji zachowują wartości poprzednie.

Napięcie elektryczne i ładunek kondensatora w chwili komutacji zachowują wartości poprzednie.