Zdjęcie0560

n m | ŚX -

mam

Pili

aś<

X

H I

mm

^aichuniJ>

p| kty

Sin

*Si

’^s‘fMij||

dujące zachowana

Pierwsze, kreujesj

treśla się przyśni. Jlia jakiejś prola Jnym wyraieiń ntologiczne, te *acji charaktemid anychftmfaff' sydeontologic®

WĘsm

i Jgragp

^ivaJ>a

ioim#r

m

Sal ■131

V**

Normy moralne    | «->

norm ogólnych w szczegółowych etykach zawodowych służy wskazaniu właściwych uprawnień przedstawicieli profesji, które są pochodni) pełnionych przez nich zadań (np. obowiązek nauczyciela do przekazywania wiedzy, powinność adwokata do obrony ludzi winnych przestępstw, czy posłannictwo duchownego do niesienia posługi religijnej).

Kodeksy etyczne (deontologiczne) posiadają głównie te zawody, które w sposób istotny są służebne wobec społeczeństwa (lekarze, księża, żołnierze, policjanci, strażacy, nauczyciele, itp.) i żądające poświęcenia dla zbiorowości. Kodeksy etyczne każdorazowo preferują szczególnie cenione wszędzie wartości, takie jak zdrowie i życie (etyka lekarska), wolność (etyka adwokata, sędziego), wiedzę i osobowość człowieka (etyka nauczycielska), czy walory transcendentalne (Bóg, zbawienie, dobro) chronione np. przez etykę chrześcijańską. Ta ostatnia interesuje się również kształtowaniem umysłowości człowieka w stronę nabywania zacności i szlachetności, podobnie jak czyni to etyka nauczycielska, czy każda inna deontologia oparta na ofiarowywaniu siebie dla pożytku ogółu. Wydaje się zresztą, że celem etyki zawodowej i wyrażających ją kodeksów jest tworzenie w relacjach pracowniczych sposobów zdobywania przez ludzi cnót (zalet) moralnych, możliwych do osiągnięcia w działalności profesjonalnej. Dlatego też wszelkie społeczne zadania wymagają nie tylko wiedzy i umiejętności technicznych, ale także jasno zdefiniowanych kwalifikacji moralnych.

W przypadku konwencji dyrektywy moralnej lub zasady etycznej, normy jej służące uściślają znaczenie nakazu wyraziście określonego działania człowieka i wskazania reguły podporządkowania się panującym w grupie obowiązkom i oczekiwaniom, zalecających dokonywanie czynów społecznie aprobowanych. Normy moralne służące dyrektywie oraz zasadzie etycznej ustalają kierunek postępowania społecznie przydatnego, które z jednej strony jest nakierowane na okiełznywanie wrogości, a z drugiej na zachęcanie osób do jasnych wyborów postępowania zwróconego w stronę dobra ogółu lub bliźniego. Dyrektywa moralna to wskazówka i wytyczna, albo też zarządzenie mówiące o tym jak coś ma być zrobione lub załatwione i oznacza ogólną zasadę czynów wyróżniających owe dobro. W tym sensie dyrektywa moralna jest sama w sobie normą i może być prawidłem fundamentalnym i najogólniejszym w jakimś systemie etycznym, bowiem określa wartość najwyższą (suminum bonum) i kryterium oceny czynów lub podstawę przyjmowania reguł bardziej szczegółowych. System etyczny wyróżniający swoją ogólną zasadę moralną jest określonym w czasie uporządkowanym zespołem poglądów (opinii) na dobro i zło, ustalający hierarchię wartości i ich relacje do norm, zwłaszcza w odniesieniu do uprawnień tudzież żądań właściwego w oczach grupy zachowania ludzi. System etyczny ujmuje również zestaw ocen, czyli jakąś krytykę lub uznanie dla czynów wspomagających lub zakłócających stosunki międzyludzkie. Tymczasem wartość najwyższa (owe summum bonum) w danym systemie etycznym (np. hedonizmie, utylitaryzmie, czy perfekcjonizmie) wspierana lub wyłaniana przez normy moralne, jest jasno określonym głównym celem ludzkich dążeń (np. przyjemność w hedonizmie, użyteczność w utylitaryzmie, czy

0^