img043 (21)

Względne odchylenie standardowe (symbol s_r), znacznie częściej nazywane współczynnikiem zmienności (W_z), wyraża się wzorem

s_r

s- 100

x

o/

/o

Według zaleceń IUPAC względne odchylenie standardowe nie powinno być nazywane współczynnikiem zmienności i powinno być obliczane w postaci ułamka dziesiętnego, a nie procentu, dla uniknięcia pomyłek w przypadkach, gdy same

wyniki są podawane w procentach; zatem s_r= —.

Statystyczna ocena dokładności metody jest możliwa tylko wówczas, gdy znana jest rzeczywista zawartość oznaczanego składnika. Dokładność wyraża się wielkością błędu systematycznego i jest tym mniejsza, im błąd ten jest większy.

Błąd (błąd bezwzględny) jest to różnica pomiędzy wartością uzyskaną w wyniku oznaczenia a wartością prawdziwą. Jeżeli np. prawdziwa zawartość oznaczanego składnika, ustalona za pomocą innej dokładnej metody, wynosi 99,3%, a wynik oznaczony metodą badaną wynosi 98,7 ±0,2%, błąd tej metody wyrazi się liczbowo jako (98,7±0,2%) — 99,3% i wyniesie od —0,8% do —0,4%.

Ponieważ błąd ten wyrażony jest w procentach, nazywany jest także procentem bezwzględnym (dla odróżnienia od błędu procentowego — p. niżej).

Średni błąd bezwzględny jest to różnica pomiędzy wynikiem średnim serii x a wartością prawdziwą z uwzględnieniem znaku. W podanym wyżej przykładzie wynosi on 98,7—99,3 = —0,6.

Średni błąd procentowy jest to średni błąd bezwzględny wyrażony jako procent wartości prawdziwej:

-0,6-100

99,3

-0,604% ~ -0,6%

Na podstawie powyższych obliczeń można stwierdzić, że badana metoda daje systematyczny błąd procentowy —0,6%, czyli dość znaczny. Ponieważ jednak precyzja tej metody jest duża (przedział ufności ±0,2% należy ocenić jako wąski), metodę taką ocenimy jako przydatną pod warunkiem korygowania jej błędu systematycznego odpowiednią poprawką. Metody tego rodzaju są zwykle oceniane korzystniej, niż metody dokładne lecz mało precyzyjne.

OZNACZANIE METODĄ AZOTYNOWĄ

Kwas azotawy reaguje z większością amin dając, zależnie od ich rodzaju, różne produkty reakcji, jednak ilościowo przebiega ona tylko z aminami pierwszorzedowymi. Ta znana powszechnie reakcja, oprócz szerokiego zastosowania w syntezie organicznej, jest wykorzystywana do odróżniania amin różnego typu, a także do ilościowego oznaczania pierwszorzędowych amin alifatycznych (metoda Van Slyke'a) i aromatycznych (tzw. metoda azotynowa).

279