img288

11 -letni koń ma slarte rejestry na okrajkach górnych

Następne zmiany w uzębieniu me przebiegają już tak regularnie i polegają na zmianie kształtu powierzchni trącej zębów I tak

do 11 lat powierzchnia trąca zębów siecznych jest poprzecznie owalna, od 12 do 17 lat powierzchnia trąca jest okrągła od 18 do 24 lat powierzchnia trąca jest trójkątna

powyżej 24 lat powierzchnia trąca jest podłużnie owalna z przestrzeniami między zo bami.

Dodatkowym oznaczeniem wieku jest powstający wrąb Górne okrajki nie ścierają sit w równej płaszczyźnie i tylna ich część wykształca się w postaci wrębu Wrąb pojawia się po raz pierwszy w 9 roku życia i zanika w 11 roku życia, po raz druu pojawia się w wieku 15 lat i po raz trzeci w wieku 20 lat 13.5. Pytania i zadania

1 Omów wady i zalety pokrojowe koni zimnokrwistych

2.    Wymień wady pokrojowe występujące u kom gorącokrwistych.

3.    Wymień wady w ustawieniu kończyn mające wpływ na użytkowanie kon

4    Określ różnice pomiędzy umaszczemem gniadym i kasztanowatym.

5    Opisz stan uzębienia 9-letmego koma

14. UŻYTKOWANIE KONI

14.1.    Uwagi ogólne

Niezależnie od zmian w gospodarczym znaczeniu koni będą one zawsze służyły człowiekowi swoją pracą W krajach wysokorozwiniętych konie utrzymywane są głów nie w celu użytkowania wierzchowego W Polsce ponad 60% pogłowia kom jest wykorzy stywane jako siła pociągową w użytkowaniu zaprzęgowym, roboczym W hodowli podstawowym użytkowaniem koni jest użytkowanie rozpłodowe Uboczne użytkowanie koni to: użytkowanie juczne, "zeźne, mleczne, dostarczeni skór, włosia, surowicy krwi itp

14.2.    Użytkowanie zaprzęgowe

14.2.1. Cechy robocze istotne w pracy konia pociągowego

Wartość użytkowa koma zależy od jego siły, szybkości i wytrzymałości w pracy No cechy te wpływają:

-    charakter i temperament z których wynika chęć do pracy

-    prawidłowość i harmonia budowy konia oraz jego masa ciała

-    wiek. stan zdrowia i kondycja fizyczna konia.

Na pracę pociągową konia wpływają dwa elementy - masa jego ciała i siła jego mię'i ni Im koń jest masywmejszy tym bardziej pracuje bezwładnością masy ciała (ma lo • ogólne znaczenie przy ruszaniu), a konie mniejsze bardziej wykorzystują siłę swo-■4i mięśni Obie te cechy warunkują wielkość wykazywanej przez koma siły uciągu t»ił« uciągu jest to siła |aką kort musi przejawiać, aby móc pokonać opór ciągnięcia iflaru.

formalna siła uciągu - to siła, z jaką koń może efektywnie pracować w ciągu dnia

...../ogo, bez zbytniego wysiłku, przy odpowiednim żywieniu i koniecznym odpo-

*ynku

Normalną siłę uciągu można obliczyć według wzoru Wusta:

P = -° +12

filfia

P - normalna siła uciągu wyrażona w kG.

Q - masa ciała koma w kg

i Ju podstawie obserwacji ustalono, ze normalna siła uciągu wynosi od 12-15% masy •In koma. przyjmując górną granicę dla koni małych i dolną dla większych ■imalna siła uciągu jest obliczana teoretycznie, rzeczywistą określa się przy po-y siłomierzy tj dynamometrów lub wylicza się wykorzystując znane współczynniki hi oi (uwzględniają one charakterystykę drogi) Współczynniki oporu wyraża się wzo-łęm

M»l4łe

I - współczynnik oporu,

P - siła uciągu,

K - ciężar wozu z ładunkiem,

••■VI P = f K

< )prócz normalnej siły uciągu wyróżnia się jeszcze maksymalną siłę tzn największą ••'i? / jaką koń może pracować na krótkim dystansie i w krótkim czasie. Siła ta bywa t w wyczaj odwrotnie proporqonalna do masy ciała koma i może dochodzić u koni ras -łych ale masywnych do powyżej 100% ich masy

•ilę uciągu, pociągową konia wyraża się w kG, wykonywaną zaś pracę w kilogramo-iiwlrach:

L = P'S

ylfio

l - wykonana praca,

P - siła uciągu, s - przebyta droga.

I )lo celów praktycznych przyjmuje się za:

pracę lekką - wszystkie prace podwórzowe, zwózkę siana i zbóż na kołach ogumionych, pracę w grabiarce, bronach posiewnych oraz prace transportowe z niedużym -Uriążemem na dystansie do 15 km,

pincę średnią - podorywki. bronowanie podorywek i przedsiewne opielanie i redleniu prace transportowe do 25 km,

|in»cę ciężką - orkę głęboką, wiosenne bronowanie, pracę w siewnikach wielorzędo-•vy< łi i kopaczkach do ziemniaków, transport na dystansie do 40 km, i ni. o najcięższą - zwózka okopowych, wywózka obornika, prace w kosiarkach i żmwiar-ł nrh. transport ponad 40 km, zrywka drzew w lesie.