IMGA54 (3)

w % powietrznie suchej masy:
N-NOj	0.3—0.7,
P	0,4—0.8.
K	3,5-5,6.
Ca	1,5-3,0,
Mg	0.4—1.0.
4.6.	Zalecenia

substancji organicznej w stężonym kwasie siarkowym. czy też po spaleniu w piecu muflowym. jest czasochłonne i uciążliwe. Starek i Oświęcimski (1977) wykorzystali znacznie prostszą i szybszą metodę oznaczania zawartości składników mineralnych w wyciągu 2-procentowego kwasu octowego po wysuszaniu i dokładnym zmieleniu liści. Z liści pomidora do takiego wyciągu przechodzi 96% całkowitej ilości potasu, 92% magnezu. 87% fosforu i 67% wapnia. Stwierdzono ścisłą korelację pomiędzy całkowitą ilością składników a ilością rozpuszczoną w 2-procentowym kwasie octowym. W wyciągu tym można również oznaczyć azot amonowy i azotanowy. Forma N-N0₃ u niektórych roślin jest uważana za bardziej przydatną dla celów diagnostycznych niż ogólna zawartość azotu. Oświęcimski (1978) określił optymalne zakresy zawartości mineralnych składników w 2-procentowym wyciągu kwasu octowego dla wskaźnikowych części pomidora (piąty liść od wierzchołka)

nawozowe na podstawie wyników analiz podłoży, pożywek i materiału roślinnego

Zarówno nawożenie przed siewem czy sadzeniem roślin, jak i nawożenie pogłówne powinno być oparte na wynikach analizy podkiae

Na podstawie analizy gleby wyróżnia się

pięć zakresów zasobności podłoży w składniki mineralne (Vogel 1981):

0    — powyżej granicy szkodliwości;

1    — powyżej zalecanego poziomu,

ale poniżej granicy szkodliwości;

II    — w granicach zalecanego zakresu

zawartości;

III    — poniżej zalecanego poziomu;

IV    — znacznie poniżej zalecanego po

ziomu.

Jeśli zawartość N i K przekracza granicę szkodliwości, gleby należy przemyć lub zastosować materiały obniżające stężenie soli (patrz rozdz. 4.4 i 4.7.8.) Graniczna szkodliwa zawartość N i K wynosi w przybliżeniu dwukrotnie więcej niż górny zakres zalecanego poziomu tych składników podany w tabeli 4.6. W wypadku fosforu nawat duże jego dawki nie są toksyczne dla roślin. Nadmiar fosforu może być szkodliwy dla roślin tylko wtedy, kiedy prowadzi się uprawę w pożywkach. Zaleca się nawet stosować duże dawki fosforu przed sadzeniem roślin, pokrywające zapotrzebowanie na ten składnik przez cały okres wegetacji (Oświęcimski 1978). Odnosi się to do najczęściej stosowanych nawozów fosforowych — su-perfosfatów, które w bardzo małym stopniu zwiększają zasolenie gleby (tab. 4.5). Podobnie jest z magnezem, gdy stosuje się go w formie węglanowej.

Jeśli zawartość składnika znajduje się powyżej zalecanego zakresu, ale poniżaj granicy szkodliwości, nie stosuje się nawożenia tym składnikiem do czasu wykonania następnej analizy po 4—6 tygodniach.

Gdy zawartość składnika mieści się w zalecanym zakresie, lub jest wyższa, przed siewem czy sadzeniem roślin nie stosuje się nawożenia tym składnikiem. W początkowym bowiem okresie, kiedy przyrost masy jest mały, również pobieranie składników nie jest zbyt duże (rys. 4.6 i 4.7). W miarę jednak yyzrostu roślin tempo przyrostu masy silnie wzrasta, co łączy się ze zwiększonym pobieraniem składników, a następnie. pod koniec wegetacji, tempo przyrostu masy zmniejsza się, wskutek czego maleje również tempo pobierania składników.

Ilość pobieranych składników jest bardzo zróżnicowana. W największych ilościach pobierane są potas, azot i wapń, a w znacznie mniejszych fosfor i magnez. Dlatego też po-

Zalecenia nawozowe 69

Rys. 4.6. Dynamika pobierania składników mineralnych (linia przerywana) i procent pobranych składników (linia ciągła) w poszczególnych tygodniach (wg Doraya 1960)

■y-,---^    -----

1.1 Ul UH UV 1V 1.VI 1VH I.VffC 1JX

Dzień i miesiąc

Rys. 4.7. Dynamika przyrostu świeżej masy i pobierania N, P, K, Ca i Mg przez ogórek szklarniowy (wg Geisslera 1957)

tas i azot muszą być częściej uzupełniane niż roślin o krótkim okresie wegetacji nie ma fosfor czy magnez. Przy odpowiednim pH w ogóle potrzeby jego stosowania w trakcie (6—6,5) wapń stanowi zwykle ponad 80% uprawy, podobnie jak fosforu i magnezu. kationów zaabsorbowanych wymiennie Jeśli jednak rośliny uprawia się w pożyw-w kompleksie sorpcyjnym gleby i dlatego, kach, wapń, podobnie jak inne składniki, mimo iż rośliny pobierają dość duże ilości musi być stale uzupełniany, gdyż zapas skła-wapnia, nie musi być on uzupełniany tak dników rozpuszczalnych w pożywce jest często jak azot czy potas, a w przypadku zwykle bardzo mały.