lastscan20

zewnętrznej granicy morza terytorialnego. Problem związany z wykorzystaniem szelfu przez Polskę uregulowano ustawa z 1997r.

Morze otwarte (morze pełne) - obejmuje wody morskie znajdujące się poza granicami morza terytorialnego. Istota morza otwartego jest obowiązującą na nim zasada swobodnego korzystania z bogactwa oraz wolności żeglugi, układania przewodów komunikacyjnych i rurociągów, przelotu nad nimi, badan naukowych. Na dnie mórz otwartych występują bogate zloza surowców mineralnych zawierających m.in. nikiel, miedz, kobalt, mangan.

Cieśniny i kanały morskie o znaczeniu międzynarodowym.

Cieśniny morskie sa naturalnymi drogami wodnymi łączącymi morza i oceany. Czesc z nich ma tylko znaczenie lokalne, a czesc stanowi ważne międzynarodowe szlaki komunikacyjne. Większość cieśnin znajduje się w strefie morza terytorialnego, dlatego III konwencja genewskaprzyjela uchwale, ze nie można zakłócać nieszkodliwego przepływu obcych statków przez cieśniny, które mogą lezec w strefie morza terytorialnego. Szczególna pozycje wśród cieśnin zajmuje Cieśnina Gibraltarska, droj>a na Morze Śródziemne i Ocean Atlantycki. Obok cieśnin morskich ważna role w żegludze odgrywają kanały morskie. Za międzynarodowy' kanał morski uważa się sztuczna drogę wodna laczaca dwa otwarte dla żeglugi międzynarodowej obszary morskie. Wlonosc żeglugi obowiązuje na kanałach: Sueskim, Panamskim, Kilońskim. Cieśniny morskie i kanały o znaczeniu międzynarodowym odgrywają bardzo ważna role w stosunkach międzynarodowych, nie tylko w rozwoju stosunków handlowych, ale i militarnych. Skracając drogę przyspieszają wymianę towarowa, obniżają koszt transportu.

PAŃSTWA ŚRÓDLĄDOWE A SPRAWA MORZA

Zagadnieniem o pierwszoplanowym znaczeniu praktycznym dla państw śródlądowych jest problem swobodnego dostępu do morza. Domagaja się one zagwarantowania udziału w eksploatacji mórz. Dostęp do morza państw śródlądowych odbywa się na zasadzie tranzytu przez terytorium innych państw. Realizacja zasady tranzytu wymaga zawierania odpowiednich porozumień miedzy państwami śródlądowymi a państwami nadbrzeżnymi. Ruch tranzytowy przez terytorium innego państwa nie podlega żadnym oplata celnym. Państwo tranzytowe zachowuje pełna suwerenność nad terytorium tranzytowym. Dla państw' śródlądowych ważne znaczenie ma również zagwarantowanie im prawa do korzystania z bogactw mórz i oceanow lezących poza granicami jurysdykcji państw' nadbrzeżnych. Eksplatacja bogactw w strefach ekonomicznych państw' nadbrzeżnych przez państwa śródlądowe jest możliwa tylko po zawarciu porozumień dwoistronnych.

PRZESTRZEŃ POWIETRZNA, KOSMICZNA I PODZIAŁ POLITYCZNY NIEBA

W skład terytorium państwa wchodzą: przestrzeń lądową, morska i powietrzna rozciagąjaca się nad obszarem lądowym i morskim. W 1919r. w Paryżu podpisano międzynarodowa zasadę obowiązującą wszystkie kraje, mowiaca, ze „każde państwo ma pełna i wyłączną suwerenność nad przestrzenia powietrzna ponad sw'oim terytorium”. W 1967r. podpisano traktat o zasadach prowadzenia badan i wykorzystania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi. Wprowudzil on zasadę wolności kosmosu, polegająca na pełnej ró.wności państw w jego badaniu i wykorzystaniu, zabroni! jego zawłaszczania i umieszczania w nim objektow, które mogłyby Stanowic zagrożenie dla świata. Mamy wiec tu do czynienia ze zróżnicowaniem na przestrzeń powietrzna, podlegająca suwerenności państwowej i kosmos, który nie może podlegać zawłaszczeniu.

20