obraz8 (10)

nych: dość jasno odsłaniają one strukturę inicjacji do północnoamerykańskich stowarzyszeń tajemnych. Nie chodzi o pełne przedstawienie tego niezwykłe złożonego zjawiska. Zatrzymamy się tylko nad pewnymi, bezpośrednio nas interesującymi aspektami inicjacji¹⁹.

KWAKI UTLOWSKIE STOWARZYSZENIA TANECZNE yZimą, to znaczy w okresie Czasu świętego, gdy - jak się uważa -CDuchy jpowracają do żywych^ podział społeczeństwa na rody zostaje zniesiony i ustępuje miejsca organizacu naturyt/duchowej, reprezentowanej przez ^Stowarzyszenia Taneczne. Mężczyźni porzucają swe letnie imiona i przybie-raj^Jwięte imiona zimowe²⁰J W rytualnym okresie zimowym wspólnota ) przezywa na nowo mity o początkuj Tańce i pantomimy odtwarzają dramatycznie wydarzenia mityczne, które in illo tempore ustanowiły instytucje Kwakiutlów. Mężczyźni ucieleśniają święte postacie, co prowadzi do całkowitej odnowy społeczeństwa i Kosmosu. Inicjacje nowicjuszy wpisują się w ten ruch powszechnej odnowy. Stowarzyszenia Taneczne zawierają liczne \stopnie hierarchiczne \albo |,Tańce”, z których każdy stanowi zamkniętą całość^ Niektóre Stowarzyszenia mogą mieć aż do 53 stopni hierarchicznych, ale nie wszyscy członkowie mają możność dostępowania najwyższych stopni^Im niższy „taniec”, tym większa jest liczba jego członków^ Społeczna i ekonomiczna sytuacja kandydata lub raczej jego ,rodziny odgrywa zasadniczą rolę. Na przykład „Taniec” hdmatsa obejmuje tylko wodzów rodowych. Zresztą ceremonia inicjacyjna jest dość kosztowna, gdyż kandydat musi ofiarować cenne podarki pozostałym członkom.] Prawo zostania członkiem Stowarzyszenia Tanecznego jest dziedzicznejj.inicjacja jest więc ograniczona do wybieralnych członków. Po osiągnięciu wieku od dziesięciu do dwunastu lat chłopcy zostają wtajemniczeni w niższe stopnie. Interesują nas te właśnie pierwsze obrzędy wejścia do stowarzyszenia.

iJSłysząc dźwięk świętych instrumentów, nowicjusz wpada w transy (niekiedy trans jest} symulowanyj). Jest to znak, że umiera w życiu świeckim, zostaje opętany przez Ducha. Jest ^noszony” do lasu (jak w przypadku

¹⁹    Spośród licznych, fundamentalnych dla naszych badań prac Franza Boasa przytoczmy: The Social Organization and the Secret Societies of the Kwakiutl Jndians („Annual Report of the Smithsonian Institucions”, 1894-1895, Washington 1897, s. 311-738); Ethnology of the Kwakiutl („35 Annual Report of the Bureau of American Ethnology”, 1913-1914, Washington 1921, s. 43-1481); The Religion of the Kwakiutl Indiam (Columbia University Comributions to Anthropology, X, New York 1930, 2 t.). Por. także Philip Drucker, Kwakiutl Dancing Societies (Anthropological Records, Univ. of California Pubłications, t. II, Berkeley-Los Angeles 1940, s. 201—230); Josef Haekel, Initiationen und Geheimbiin-de an der Nordwestkuste Nordamerikas („Mitteilungen der Anthropologisache Gesellschaft in Wien”, LXXXIII, 1954, s. 176-190); Werner Muller, Weltbild und Kult der Kwakiutl Indianer (Wiesbaden 1955).

²⁰    „Oczywiste jest, że wraz ze zmianą imienia załamuje się cala struktura społeczna oparta na imionach. ¹ Zamiast zgrupowania w rody Indianie są teraz zgrupowani wedle duchów, które ich wtajemniczyły”

JBoas, Tb~e Sócial Organization..., s. 418).