Obraz6 (14)

•■falty > żywice > NffloModory nienasycone > węglowodory sromstyezne > M(t«ny > parafłey. * poszczególnych grapach węglowodory o większej ms-■i* częsteczkowsj adsórbuję aię łatwiaj niż węglowodory lżejsze.

Rafinację adaorpcyjnę przeprowadza aię metodę kontaktowa lub perko* lacyjną. W metodzie kontaktowej olej miesza aię t bardzo drobno sprosz-kowanę ziemię w podwyższonej temperaturze-(100-400°C) tak długo, aż zanieczyszczenia ulegnę zadsorbowaniu. Oleje aiężkie o dużej lepkości korzystnie jeat uprzednio rożciertczyó. Rafinat oddziela się od adsorbentu przez filtrację*

W metodzie perkolaCyjnej oczyszczany olej przepływa przez warstwę ziarnintego adsorbentu umieszczonego w wieży - perkolatorze. Proces prowadzi aię w możliwie niskiej temperaturze (20-100°C). Zdezaktywowanę ziemię regeneruje się przez przemycie benzynę, przepuszczenie pary wod-nej i wyprażenie w temp. powyżej 500°C.

Z wymienionych metod korzystniejsza jest metoda perkolacyjna, gdyż nie naraża oleju na działanie podwyższonej temperatury. W wyniku rafinacji adsorpcyjnej usuwa się z olejów głównie substancje smolisto, pollme-ryczne oraz wielopierścieniowe asfalty i żywice. Obecnośó tych zwięzków w oleju pogarsza nie tylko jego wyględ, lecz przede wszystkim właściwości użytkowe.

Nowoczesne metody adaorpcyjnę wykorzystuje się w przetwórstwie ropy naftowej do wydzielania ciekłych n-parafln C_ł0-C_łB z nafty lub oleju napędowego. Jakkolwiek stosowane jest odparafinowywanie wymienionych frakcji poprzez krystalizację za poswcę mocznika, to jednak metodę adsorp-cyjnę « wykorzystaniem sit nmlekularnych otrzymuje się mieszaninę ciekłych n-parafin o jeszcze większej czystości (98-99,5%).

Do wyodrębnienie ciekłych n-parafin z nafty lub oleju napędowego stoeuje się elta typu 5A o średnicy porów 0,5 na. Cząsteczki n-parafin mejęc mniejsze wymiary (mniejszę średnicę) mogę bez przeszkód przenikać w głęb adaocbenta, podczas gdy częsteczki izoparafinowe, naftenowe i'a-romatyczne nie ulegaję adsorpcji. Mieszaniny węglowodorowe przeznaczone do odparafinowania muszę byó uprzednio oczyezosone przez hydrorafinację. Największe znaczenie ma głęboki# usunięcia zwięzków siarki,i która obniżaj# zdolność adaorpcyjnę sit molekularnych.

fłf przemyśle odparaf i nowa nie lękkich frakcji naftowych przeprowadza się w fazie gazowej, w temp. 3S0-400°C, pod ciśnieniem i MPa. Surowiec węglowodorowy oczyszczony, osuszony i zmieszony z gazem nośnym (pp. “odór w ilości 501 obj.) podgrzewa się w piecu rurowym i wprowadza do kolumny adsorpcyjnej (rys. 82). W instalacjach przemysłowych występuję batęrie adsorberów, przy czym poszczególne kolumny pracuję przemiennie w cyklu i adsorpcja n-parafin - regeneracja sit molekularnych, z adeorbera odbiera aię mieszaninę gazu nośnego wraz z parami frakcji pozbawionej normalnych węglowodorów parafinowych. Po oziębieniu wodór zawraca aię do obiegu, a wykropiona frakcja jest odparafinowanym produktem gotowym o

270

I. pi rurowy, a. 'aisspbsp y. 1. ikruk,r. i.    »• •««••••••■

)• i u    • k • • i • -1 • ■ l •-p. I. •*4il » i •«,    ul    •••

7.    P»«C» M-HI IMklllł. •. IklfUllOi 7. IklfłUlkl

Rys. 82. Uproszczony schemat wydzielenia ciekłych n-parafln z frakcji naftowych metodę adsorpcji na stacjonarnym zlotu sit molekularnych

bardzo niskiej temperaturze krzepnięcia, przydatnym jako składnik paliw odrzutowych i olejów napędowych wyaokloj jakości.

Regenerację adaorbenta - czyli desorpcję z niego n-parafln - dokonuje się za pomocę ogrzanego amoniaku. Po ochłodzeniu mieszaniny uzyskuje się drugi produkt kohoowy - frakcję węglowodorów n-parafinowych, otoao-yanę do produkcji detergentów, alkoholi i kwasów karboksylowych.

3.3«6. Produkty otrzymane z ropy naftowej

Produkty otrzymane z ropy naftowej mej# podstawowe znaczenie gospodarcze- Asortyment ich jeet bardzo szeroki. W 1980 r. produkowane w Polsce ok. 350 gatunków wyrobów otrzymywanych na bazie ropy naftowej. Podstawowe grupy tych wyrobów przedatawlono w tab. 52.

Najprostszy podział produktów naftowych jest następujęcyt

-    produkty gazowei gaz płynny,

-    produkty lekkie (tzw. jasno)t benzyny samochodowa, lotnicze Ł przemysłowe, naftę, pellwe do samolotów odrzutowych, oleje napędowe.

271