Obraz$5 (3)

fH,CI

CHCI

CH_aOII

f*»CI

^HOH -

CH,CI

Metodę tg mołna otrzymać epichlorohydrynę * gliceryny naturalnaj. w ayn-tasia organicznej postępuje się odwrotnie - apichlorohydryna stanowi półprodukt do otrzymywania glicoryny syntetycznaj. 0 sposobią otrzymywania gliceryny i apichlorohydryny w danym kraju (gliceryna z epichlorohy-dryny lub apichlorohydryna z gliceryny) decydują dostępność tłuszczów.

Odchlorowodorowanla monochlorohydryn glicoryny (np. działaniem alkoholowego roztworu KOH) prowadzi do powstania bezwodnika gliceryny - gil* cydui

<[M₃CI

p>

cmC

HCI •

f:

CHOH

CH_aCI

OH

f^H=

OH

P^H>

CH*

MCI

Glicyd (temp. wrz. 166°Cj jost niezbyt trwałą cieczą, rozkładającą się podczas destylacji. Wykazuje działania silnia redukująca. Stanowi półprodukt w syntezie organicznoj. Ma niewielkie znaczenie przemysłowa (roczna światowa produkcja ok. 3 tys. t).

Tripolietery gliceryny

Z gliceryny w reakcji okayetylowanla za pomocą tlenku etylenu lub okeypropyłeiiowenla ze pomocg tlenku propylenu użytkuje się tripolietery glicoryny. Reakcja z tlenkiem propylenu przebiega w temp. 125°C, pod ciśnieniem 0,3-0,4 MPa, w środowisku z dodatkiem KOH- Produktem reakcji jest eter tripolioksypropyłanowy gliceryny o następujgcej budowie:

CMjOH    . CH_a-[-OCH_aCH (CH₃)-]

-OH

4.26. CELULOZA

4.26.1. Technicznie walna węglowodany

Pod nazwą węglowodanów rozumie się substancja, która w zasadzie majg ogólny wzór C_nH_?J3_w , gdzie współczynniki n 1 a M albo jednakowe, albo tylko niewiele rotnlg alg od siebie. Do węglowodanów zaliczajg eię mono-sacharydy, diaacharydy, oligosacharydy i polisacharydy. Wszyatkia one ag produktami tworzgcyml się nieustannie w świacie roślinnym w iwigsku ft fotosyntezę, występuję takie w organizmach zwierzęcych. Węglowodany 39 więc odtwarzalnymi, naturalnymi surowcami chemicznymi. Te z nich. które sg w wodzie rozpuszczalne i majg .słodki smak, noszę potoczng nazwę cukrów, chocial pod względem chemicznym zasługują na tą nazwę wszystkie węglowodany. Na rys. 147. przedstawiono węglowodany mające duże znaczenie w technice, w tym w technologii organicznej. Liczba technicznie ważnych węglowodanów ataje się jeszcze wlękaza, jeśli uwzględnió anomerię I izomerię optyczną, a takie izomerię lartcuchowo-plerścienlowg i hydratację, co ma miejsce zwłaszcza w przypadku monosacharydów.

Węglowodany eg ciałami stałymi o białej barwie. I wyjątkiem polimerów ag na ogól rozpuszczalne w wodzie, a ogrzewana ulegają stopieniu. Węglowodany rozpuezczalne w wodzie otrzymuje eię przez wykrystalizowanie ze środowiska wodnego.

4.26.2. Właściwości fizyczne i metody otrzymywania celulozy

ĆMOM

CH_aOH

-[-OCM_aCH(CM_a)-j CHj—OCHjCH (CMj)—j-OM

-OH

y

Łańcuchy poliokeypropylenowu zawarte w tym eterze wykazuję właściwości hydrofiłowe, co wykorzystuje się do otrzymywania niejonowych środków powierzchniowo czynnych. Ponadto łańcuchy ta zakończona ag drugorzędowyni grupami wodórot łanowymi (mniej reaktywnymi nil grupy piarwszorzędowa), dlatego przedstawiony policter gliceryny etanowi cenny półprodukt do wytwarzania poliuretanów w reakcji z diizocyjanlanaml.

4 88

Celuloza (C»H_i0O_s)_n jaat naturalnym polimerem zbudoweoym z reeat 0--glukosy połączonych wiązaniami 0-glukozydowymi«

W celulozie rodzimej stopień polimeryzacji dochodzi do 7000-8000. Cale-loza jest białą, wlókniatą masą o powierzchni właściwej 110-ISO m /f-Przy ogrzewaniu nie topi eię, a rozkłada w temperaturze ok. ltt^C. Ciepło spalania celulozy wynosi 17,5 kJ/kg. W wodzie celuloza się sio rozpuszcza, jest jednak higroskopiJna i pęcznieje w niej (tab. 91). Celuloza nie rozpuszcza ' się równiet w wodnych roztworach alkaliów, rozcieńczonych kwasach (w atętooych kwaaach ulega hydrolizie) I B większości rozpuszczalników organicznych. Rozpuszcza się jedynie | odczynniku Schweitzera, winianie telazowo-potaaowym i wodorotlenku miedz iowo-otylenod iamioowym.