p1080150

Dalsza analiza badań ukazuje, że uczniowie lekko upośledzeni umysłowo napotykają różne trudności w opanowaniu umiejętności pisanin: techniczne, gramatyczne, ortograficzne i leksykalne. Pomimo starań pismo jest nierów ne, niezborne, drżące, litery zniekształcone. Przestrzeganie prawideł ortografii sprawia dzieciom upośledzonym umysłowo duże kłopoty. ^Niejednokrotnie potrafią oni napisać poprawnie trudniejsze wyrazy, których pisownia opiera się na zasadzie historycznej bądź morfologicznej. Potykają się natomiast na wyrazach łatwych, dobrze znanych, opartych na zasadzie fonetycznej. Pisownia wyrazów z „ó", ..r/". ..h" stosowana jest całkowicie przypadkowo. Na tej samej stroóie zeszytu uczeń pisze raz poprawnie, a raz źle. nic mając pewności .jak należy pisać właściwie. Trudnościom w pisaniu i czytaniu towarzyszą często zaburzenia mowy. zwłaszcza bełkotanie, czyli niemożność wymawiania dźwięków mowy. Ponadto zarówno w czytaniu, jak i w pisaniu występuje uporczywa tendencja do wielokrotnego powtarzania głosek, sylab, wyrazów, /dań i skojarzeń tej samej treści, a także przedłużanie czasu trwania ruchu artykulncyjnego. co wynika ze skłonności do pcrseweracji.

Umiejętność czytania uczniów szkoły specjalnej dla upośledzonych umysłowo w stopniu lekkim stanowiła przedmiot badań Józefy Balachowjcz, opublikowanych w 1992 roku. Badania te dotyczyły cech czytania uczniów szkól podstawowych dla lekko upośledzonych umysłowo, rozwoju struktury umiejętności czytania w procesie konwencjonalnych oddziaływań rewalidacyjnych oraz psychologicznych i spolcc/no-pcdagogicznych uwarunkowań nauki czytania.

Szczegółowe natomiast problemy cytowanych badań koncentrowały się wokół trzech zagadnień. Pierwsze dotyczyło określenia poziomu i struktury umiejętności czytania u uczniów lekko upośledzonych umysłowo. Zagadnienie drugie sprowadzało się do wykazania natężenia zmian umiejętności czytania dokonujących się pod wpływem procesu kształcenia. Zagadnienie trzecie wiązało się ze wskazaniem roli wybranych czynników psychologicznych i społeczno--pedagogicznych w kształtowaniu umiejętności czytania. Podstawę weryfikacji hipotez rozwiązania podjętych problemów stanowiła analiza wyników badań diagnostycznych. Badania obejmowały pomiar umiejętności czytania uczniów klas III. VI i VII na początku i na końcu roku szkolnego, a także gromadzenie informacji o czynnikach psychologicznych i społeczno-pedagogicznych , warunkujących rozwój umiejętności czytania.

Badania prowadzono w roku szkolnym 1987/1988. Ostatecznie przebadano 7S6 uczniów, w tym 200 uczniów klas III, 2S8 uczniów klas VI i 298 uczniów klas VIII.

Badane dzieci uczyły się w 62 placówkach kształcenia specjalnego, w tym w 23 ośrodkach szkolno-wychowawczych, 20 szkołach specjalnych i 19 klasach specjalnych przy szkołach powszechnych. Ogólnie 27% placówek kształcenia specjalnego znajdowało się w miastach wojewódzkich. 49% - w miastach nie mających praw wojewódzkich oraz 24% - w środowisku wiejskim.

■ ___		^ykszta ^yis-
		rma ns
	r- •=& Ł- •
	r ^y 1 przecHodzc

*o. ruitorr

rtazi

x~»

I Tflt. —

c^*yino«a może 5 pisma na <Jx

Bożen

'^yC,C' ---- -o«,.cowa„_y. » tym «

obserwację. «o«y

y""^,k* rzctdnote. «ych narzędzi. o»«^w, aadaly wymaganiom saawianym _lcM

zytania ■ jejt-c* determinanty, autorka mc** i .,rckodowan«c”. Kekodowamg _Cj*c> kodu do dru^ieso, aa więc od kod o pisanego

»wan>c oznacza przechodzenie od kndu do

^    do rckodowania. a jeno efektem będzie

ięki _mowy l»cz dekodowania    ^

‘‘“danilch

* |X

Bo

om lojęt n| atmi ..<lck. od

ego rod

«yj

"^,a pojawia się na elementarnym B^w<inościami w u<rzen i aa się.

>^awidlowym rozwoju umiejętności czytania rekodowanie pełni runltcj rai ag między używa nym przez dziecko kodem mówionym a nowym kod^^ ■ talai t wri a dekodowanie. Wprawny czytelnik powraca do rckodo ^idkti pojawienia się trudności w rozszyfrowaniu nowego materiału, ująć rozum ien ie. czyli tworzenie myślowej reprezentacji, jako cel nożna wyróżnić trzy zasadnicze etapy rozwoju umicjętnoici czytama.

mtarnym,

W

czytania

ju

orał

zd sań

wanycli ftra ft<

marnego dzacek o opanowuje umicjętn rsny orasz stosow-itn ia n.iHytycH już spr

-ania języka pisanego, poziom ii wic treść za dosłowna

*^aP czytania na poziomic doslow^ Omówię teraz pokrótce te etapy. Ie men tar n ym determinowane jest ue/enicm się samej

bv ł* n i e p<xl st «• wowycll umiejętności rozumienia od-

prostych zdań oraz opanowanie czynności prze-

■— —u«-M«aimuiac, na etapie czytani*

lu pisancg*

nie. Kensumajięc

przekładania kod

eumienia języka

ot>ejmuj

naby

i r* ie um n i dosłownej.

Ter

| strony przez

dostai - =*

zen tacji. _

dosłowne** autorka uzy niego, dosłownego znacee-i

i

l

I

1

I

I

F

r

f

i

i

tr

r

f