P1350653

23*

b)    Podwyżki związane z rozwojem zawodowym pracownika

Rozwój zawodowy pracownika obejmuje poszerzenie wiedzy i umiejętności zbędnych do wykonywania pracy na dotychczasowym lub nowym stanowisku prj_Cy usytuowanym na równoległym lub wyższym poziomie struktury organizacyjnej a więc przewyższających wymagania tylko jednego stanowiska. Poszerzana wiedz* i umiejętności stanowią wartość dodaną do dotychczasowego potencjału zawodowego firmy¹®. Rozwój taki może mieć związek z wielozawodowością i wieloprzedmioto-wością pracy oraz awansami. Postęp techniczno-organizacyjny stwarza potrzebę zdo. bywania, poszerzania i aktualizacji wiedzy w celu doskonalenia procesów i metod pracy (np. szerokie zastosowanie komputerów), dzięki czemu praca będzie bardziej efektywna i skuteczna. W wielu systemach wynagradzania rozwój zawodowy stanowi samodzielne kryterium uprawniające pracownika do awansów i podwyżek albo samych podwyżek, gdy występują trudności w czasowym zsynchronizowaniu podwyżek z awansami. Rozwój zawodowy przybiera różną postać i formę i zależy od charakteru, stopnia złożoności i zmienności pracy na stanowisku oraz przyjętej strategii. Jeśli stanowi on samoistne kryterium do podwyżek, to niezbędne jest sprecyzowanie jego istoty na poszczególnych stanowiskach oraz wymagań, jakie musi spełnić pracownik.

c)    Podwyżki związane ze stażem pracy i wzrostem fachowości

Staż pracy w zawodzie lub zakładzie stanowi kryterium oceny proste i wyraziste. Kiyterium to można stosować wobec pracowników na stanowiskach, na których fachowość i osiąganie profesjonalizmu wymaga nie tylko indywidualnych zdolności, ale także poszerzania i aktualizacji wiedzy oraz długich lat praktyki, np. w zawodzie lekarza, nauczyciela, projektanta, konstruktora, księgowego, mechanika. Staż pracy nie może być traktowany wyłącznie formalnie, jako liczba przepracowanych lat. Musi być rozumiany szerzej i stanowić synonim zwiększania fachowości, profesjonalizmu i kompetencji. Nabywanie niezbędnych umiejętności i doskonalenia związane jest z rozwijaniem predyspozycji, doświadczenia, opanowywaniem oraz rozwiązywaniem kwestii i przypadków, których spektrum wystąpić może jedynie w dłuższym przedziale czasu. W takim rozumieniu uwzględnianie stażu pracy przy podwyżkach jest słuszne, ale wymaga rzeczywistej oceny ważnych cech i aspektów pracy pracownika. Kryterium to nie może działać automatycznie, ponieważ niektórzy pracownicy, mimo odpowiednio długiego stażu pracy, nie stają się lepszymi fachowcami czy profesjonalistami. Dlatego wielkość podwyżek należy uzależniać nie tylko od stażu pracy, ale także i oceny fachowości albo stażu pracy i oceny pracy pracownika (tabela 34), względnie innych kombinacji.

** F. Foels, WarioiaowoMt stanowisk pracy i uraitgie wynagrod:eń, Oficyna Ekonomiczna. Kraków, 2000. s. 211.

Tabela 34. Podwyżki plac zależne od stażu pracy i fachów olei

W podanym przykładzie całkowity procent podwyżki zalety przede wszystkim od stopnia fachowości pracownika i jego postępów dotyczących jakości wykonywanej pracy. Bardzo wysoka ocena fachowości umożliwia wysokie podwyżki i korzystne relacje między częścią za staż pracy i częścią za fachowość. Im nitsza ocena pracownika, tym mniejszy wskaźnik ogólnej podwyżki i części związanej z fachowością. Pracownicy nie spełniający wymagań profesjonalizmu nie są objęci podwyżkami, natomiast mierni otrzymywać mogą tylko małe podwyżki za staż. Ostatni wariant uzasadniony jest jedynie w przypadku, gdy korzyści wynikając z pracy miemegp pracownika w dobrym zespole są większe niż zatrudnianie i długotrwałe przygotowywanie innego z rynku pracy. Uwzględnianie stażu pracy jako kryterium bezpośredniego lub pośredniego (wespół z innymi kryteriami) jest bezprzedmiotowe, jeżeli firma stosuje dodatek za staż pracy (od czego się odchodzi).

d) Podwyżki uwzględniające efekty pracy pracownika

Ważnym i szeroko stosowanym kryterium podwyżek plac jest ocena efektów pracy. Kryterium to różni się od pozostałych, ponieważ w ustalaniu podwyżki nie bierze się pod uwagę ocen bieżących i krótkoterminowych, lecz dłuższe przedziały czasu -rok lub kilka kolejnych lat. Pracownik musi wykazywać pożądaną efektywność

Tabela 35. Podwyżki plac zależne od efektów pracy 1 czasu ostatniej podwyżki

Ocena	Liczba lat od ostatniej podwyżki plac
efektów pracy pracownika	5___1	_L	_L_	_L_	i \
	Podwyżka w V. \
Wybitna	20	16	P	» \	5 Ę
Bardzo dobru	16	12	_i .1	_±_i	? \
Ponadprzeciętna	12	8	_i—L	_ł_4	. ~ \
Przeciętna	8	4	_i_4	- '	- \
Mierna	4	-		i
Niezadowalająca	-	' —	_=__1	-	i_U