Przechwytywanie w trybie pełnoekranowym 07 20093414 bmp

W. riiareł. Wdfp do nauki o tamiimifcimwiiti. Wiritiwi 21HW. ISBN 978-R3-fi05M-14.6. C by WA.P 2008

Typografia mediów masowych ] ^ ]

Porównując listy z 1968 i 1999 roku, stwierdzamy wzrost koncentracji krajów i języków: na liście z roku 1968 znajduje się 10 gazet w ośmiu językach z 9 krajów, na liście z roku 1999 widzimy, że ta dziesiątka gazet o największym prestiżu reprezentuje już tylko 5 języków i 7 krajów.

Niektóre kategorie gazet i czasopism wydzielane są według kryteriów deprecjonujących i taki charakter mają też nazwy tych kategorii; dotyczy to np. prasy brukowej lub rewolwerowej (tzn. wulgarnie sensacyjnej), pism nazywanych pogardliwie piśmidłami lub szmatławcami oraz prasy gadzinowej (czyli wydawanej w celach dywersyjnych za pieniądze wrogiego państwa).

Do najważniejszych kryteriów klasyfikacji gazet należy kryterium ich geograficznego zasięgu adresu czytelniczego, do najważniejszych kryteriów klasyfikacji czasopism - kryterium tematyki i związane z nim kryterium adresata. Zastosowanie znajduje tu zarówno bibliograficzna uniwersalna klasyfikacja dziesiętna¹, jak i licząca 23 kategorie klasyfikacja tematyczna czasopism stosowana i propagowana przez UNESCO.

4. Typologia gazet

W typologii prasy można wyróżnić następujące typy gazet:

■    takie jak londyński „Times” (a także francuski „Lc Figaro”, niemiecka „Dic Wek", amerykańska „The Washington Post", polska „Rzeczpospolita”), czyli ogólnoinformacyjny, prestiżowy, elitarny^{2 3}’, poważny, wielkoformatowy dziennik ogólnokrajowy;

■    takie jak niemiecka „Bild Zeitung” (a także londyński „The Sun”, francuski „France-Soir" oraz polskie „Fakt”, „Super Express"), czyli ogólnoinformacyjny, wielkonakładowy, popularny, sensacyjny dziennik ogólnokrajowy;

■    takie jak amerykańska „International Herald Tribune” (a także szwajcarska „Neue Zurcher Zeitung”), czyli ogólnoinformacyjny, ale głównie polityczno-

Zapisar

kliknij. 2

1

prasy'; por. amerykańskie określenie the elite press (Merrill 1968). Dzienniki takie jak brytyjskie „Times³ i „Guardian” czy amerykańska „Washington Post" są zresztą dziennikami elitarnymi w obu znaczeniach.

2

" Uniwersalna klasyfikacja dziesiętna, będąca modyfikacją klasyfikacji dziesiętnej Deveya, została przyjęta przez Międzynarodowy' Instytut Bibliograficzny. Opiera się na systemie dziesiętnym: każda

z wyjściowych 10 kategorii może się dzielić na 10 bardziej szczegółowych, każda z tych na kolejne 10 itd. Na wyjściową, podstawową dziesiątkę składają się następujące kategorie: 0 - Dział ogólny.

3

Filozofia. Psychologia. 2 Religia Teologia. Religioznawstwo. 3 Nauki społeczne Prawo. Ad ministracja. -1 - Dział wolny. 5 - Matematyka. Nauki przyrodnicze. 6 - Nauki stosowane. Medycyna. Nauki techniczne. Rolnictwo. 7 - Sztuka. Rozrywki. Sport. 8 - Językoznawstwo. Nauka o literatu| Literatura piękna. 9 - Archeologia. Prehistoria. Geografia. Biografie. Historia.

Określenie prasa elitarna bywa używane w dwóch znaczeniach: I) ‘prasa dla elity społecznej' i 2} '<j_