I> M<Quail. Teoria ktmtmikowrma masowego. Wjnwwa 2C0~ ISBN 97S-K5-OI-ISIS3-M, 0by WN PWN 2007
17.5. Typologia oddziaływania mediów 459
w przekazach informacyjnych i przy relacjonowaniu wydarzeń. Spokrewnionym procesem jest „instruowanie" (proces, w którym media dostarczają kryteriów oc eny wydarzeń lub osób).
• Porządek dumny - proces, w wyniku którego odpowiednia uwaga poświęcana problemom i tematom w kolejności ich pojawienia się w przekazie informacyjnym wpływa na ocenę znaczenia społecznego wydarzeń w świadomości publicznej.
• Reakcja indywidualna - nieplanowane lub nieprzewidziane skutki ekspozycji na bodźce medialne, jak naśladowanie i uczenie się, zwłaszcza w odniesieniu do zachowań agresywnych lub dewiacyjnych (w tym samobójstwa). Używa się też pojęcia „wyzwalania". Do analogicznych skutków należą silne reakcje emocjonalne, pobudzenie seksualne oraz uczucie lęku i niepokoju.
• Reakcja zbiorowa - w tym wypadku pewne oddziaływania są doświadczane równocześnie przez wiele osób w danej sytuacji lub kontekście, co prowadzi do podjęcia przez nich wspólnego działania, zazwyczaj pozainstytucjonalncgo i niezorganizo-wanego. Najsilniejszymi reakcjami są strach, obawa i gniew, które mogą skutkować paniką lub zamieszkami.
• Skutki polityczne - niezamierzony wpływ przekazów informacyjnych na politykę i działania rządu przez nagłaśnianie kryzysów, nadużyć, zagrożeń itp. Znanym przykładem jest tzw. efekt CNN, czyli wpływ tej stacji na politykę zagraniczną kraju.
• Dyfuzja rozwoju - planowe wykorzystanie środków komunikacji w celu osiągnięcia długofalowych efektów w kampaniach i innego rodzaju działaniach, zwłaszcza wykorzystujących sieci kontaktów międzyludzkich oraz struktury władz lokalnych i państwowych.
• Dyfuzja informacji - rozprzestrzenianie wiedzy na temat określonych (aktualnych) zdarzeń wśród określonej populacji w określonym czasie, ze szczególnym naciskiem na dotarcie z informacją do jak największej części populacji (odsetek osób poinformowanych) i dobór środków, za pomocą których informacja dociera do <xl-biorców (źródła personalne kontra media).
• Dyfuzja innowacji - proces przyswajania przez daną populację innowacji technicznych. często za pośrednictwem reklam i promocji w ogóle. Może być efektem niezamierzonym bądź zamierzonym.
• Szerzenie wiedzy - skutek rozprzestrzeniania informacji bieżących i innych wiadomości w postaci upowszechniania wiedzy w obrębie różnych grup społecznych. Kluczową kategorią jest zasypywanie lub zwężanie przepaści edukacyjnej między poszczególnymi grupami. Zjawiskiem spokrewnionym jest „przepaść cyfrowa".