Dług - jest to powinność świadczenia ciążąca na dłużniku.
Odpowiedzialność dłużnika ma miejsce wtedy gdy dłużnik nie spełnia świadczenia, oznacza, że w wypadku niespełnienia świadczenia przez dłużnika wierzyciel może zrealizować swoje uprawnienia w drodze przymusowej, przy wsparciu sądowych organów egzekucyjnych.
Wyróżniamy odpowiedzialność:
♦ osobistą, polegającą na tym, że wierzyciel może skierować egzekucję do całego majątku dłużnika w takim składzie, w jakim znajduje się on w chwili wszczęcia egzekucji. Odpowiedzialność ta ma charakter w zasadzie nieograniczony, gdyż dłużnik odpowiada za dług wobec wierzyciela całym swoim majątkiem teraźniejszym i przyszłym. Odpowiedzialność osobista charakteryzuje się tym, że:
1. wierzycielowi służy wybór pomiędzy przedmiotami majątkowymi należącymi do dłużnika, z których chce on uzyskać zaspokojenie, oraz wybór przymusowego sposobu zaspokojenia
2. w razie zbiegu egzekucji kilku wierzycieli, gdy majątek dłużnika nie wystarcza na zaspokojenie wszystkich roszczeń, każdy z wierzycieli otrzymuje tylko częściowe zaspokojenie według stosunku wartości wierzytelności (czyli proporcjonalnie do wysokości wierzytelności)
♦ rzeczową, oznaczającą, że gwarancję zaspokojenia wierzyciela stanowi nie cały majątek dłużnika, ale tylko ściśle oznaczony przedmiot majątkowy, na którym została zabezpieczona wierzytelność, i to bez względu na to w czyich rękach znajduje się ten przedmiot w chwili wszczęcia egzekucji. Odpowiedzialność rzeczowa za dług powstaje głównie na mocy zabezpieczenia wierzytelności w drodze zastawu lub hipoteki.
Powstanie zobowiązania
Zobowiązanie jak każdy stosunek cywilno - prawny powstaje na skutek wystąpienia zdarzeń cywilno - prawnych. Wśród tych zdarzeń na czołowe miejsce jako źródła stosunków zobowiązaniowych wysuwają się czynności prawne, a wśród nich umowy obligacyjne.
Pozostałe źródła powstania zobowiązania:
■ czyny niedozwolone, w świetle art. 415 KC i następnych czynem niedozwolonym jest fakt wyrządzenia szkody poza istniejącym stosunkiem zobowiązaniowym; jest nim zdarzenie które wyrządza szkodę na majątku pokrzywdzonego wbrew jego woli
■ bezpodstawne wzbogacenie, zgodnie z art. 405 KC jest to fakt uzyskania kosztem innej osoby jakiejś korzyści majątkowej bez należytego usprawiedliwienia prawnego
Świadczenie - pojęcie i rodzaje
Świadczeniem jest zachowanie się dłużnika zgodne z treścią zobowiązania, czyniące zadość interesom wierzyciela. Świadczenie może polegać na działaniu bądź zaniechaniu, czyli powstrzymaniu się od działania. Świadczenie musi być oznaczone, gdyż wierzyciel musi wiedzieć, czego może domagać się od dłużnika, a dłużnik - jak ma się zachować.
Rodzaje świadczeń:
♦ jednorazowe - występuje wtedy gdy do jego spełniania potrzeba jednego zachowania się dłużnika (może się na nie składać kilka czynności faktycznych), np. wydanie rzeczy nabywcy przy umowie sprzedaży
4- ciągłe - polega na określonym, stałym zachowaniu się dłużnika w czasie trwania zobowiązania, np. świadczenie najemcy i wynajmującego
♦ okresowe - to czynności powtarzające się cyklicznie, w regularnych odstępach czasu. Z reguły polegają na periodycznym spełnianiu świadczeń pieniężnych lub rzeczy zamiennych, np. świadczenie rentowe, alimentacyjne, czynsz najmu