skanowanie0006

I 60

? 50 ® 40 ° 30

je

% ²⁰

i io

stanowiska, z których usunięto B. balanoides

' * ......'

— \

N

V

^N,*s. stanowiska, z których

ID-    .    ^J

v_N nie usunięto B. balanoides

_I_!_i_I_1_1_|_1_ł > I I_I

VI VII VIII IX X XI XII* I II III IV V VI 1954    1955

Ryc. 11,4. Krzywa przeżywania pąkii Chthamalus stelletus osiedlonych jesienią 1953 na naturalnym stanowisku w pobliżu Milłport w Szkocji. Przeżywalność Ch. stellatus rosnących bez kontaktu z B. balanoides porównano z ich przeży-wałnością na obszarze, z którego B. balanoides nie był usuwany. Gdy oba gatunki występują razem, CA. stellatus jest wypierany przez B. balanoides (dane z: Connell 1961 a oraz informacja ustna)

bez wątpienia było spowodowane ich śmiertelnością, bowiem nie mogły one emigrować.

2. Dane uzyskane na podstawie określania wieku osobników umierających. Ta metoda może służyć do

sporządzania statycznych tabel przeżywania. Wymaga więc założenia, że populacja jest niezmienna w czasie i że tempo umierania i rodzenia się osobników pozostaje niezmienne w każdej grupie wieku. Dobrym przykładem zastosowania tej metody jest praca Sinclaira (1977) dotycząca bawołu afrykańskiego (Syncerus cąffer) na obszarze Parku Narodowego Serengeti w Afryce Wschodniej. Sinclair zbierał wszystkie czaszki bawołów znalezione na terenie badań. Uzbierał 584 czaszki osobników, które umarły na skutek przyczyn naturalnych (nie zostały upolowane) i określił wiek każdego osobnika na podstawie rocznych pierścieni przyrostów rogu. Pewne trudności wystąpiły przy badaniu czaszek osobników młodych, gdyż były one delikatne i często zniszczone przez działanie czynników atmosferycznych, a także przez drapieżniki. Dlatego też ubywanie osobników w ciągu pierwszych dwóch łat ich życia Sinclair badał metodą bezpośrednich obserwacji w stadzie. Wyniki badań Sinclaira są pokazane na rycinie 11.5.

3. Dane uzyskane na podstawie znajomości struktury wiekowej populacji. Istnieje sporo danych dotyczących struktury wiekowej populacji wielu gatunków, głównie drzew, ptaków i ryb. Dane te w pewnych przypadkach mogą być użyte do sporządzania statycznych tabel przeżywania. Podstawą jest ustalenie liczebności każdej klasy wieku osobników w po-

Ryc. 11.5. Śmiertelność na rok (q_x) bawołów afrykańskich liczona dla każdej jednorocznej klasy wieku. Wiek, w którym zwierzęta umierały, oznaczano na podstawie czaszek znajdowanych w okresie intensywnego wzrostu populacji (dane z: Sinclair 1977)

164