SNB13957

zadań może wymagać stosownych badań i eksperyment tu ramowanie planu, a głównie jego zadań, stanowi przedsięwzięcie** sze od opracowania tegoż piano. Łatwo jest np. zaplanować dzieci imprezy noworocznej”, a o wiele trudniej ułożyć jej atrakcy^^^ ⁴k to — jak można sądzić — zrozumiałe dła każdego metodyka nt? ^?I0£ra'''-kn wychowawczej.    ⁹

Sumując, można powiedzieć, że dopiero program w znaczeniu efcUu gramowania przyjętych celów i zadań staje się kategorią ściśle związaną, w, jako jego niezbędne rozwinięcie realizacyjne, a przez to także doniosłym pojęci w teorii planowania. Każdy zatem właściwy plan pracy opiekuńczo-wychowawcz ; musi być dopełniony programem poszczególnych jego zadań, niezależnie od w czy będą one tylko wytworami myślowymi, czy też w postaci pisemnych a. tykulacji; czy zostaną opracowane w skali placówki, czy tez na poziomie poszczególnych grup podopiecznych lub innych komórek organizacyjnych.

133. Źródła treściowe planu

Przystępując do planowania pracy opiekuńczo-wychowawczej stajemy przed doniosłym pytaniem, skąd czerpać treści do konstruowanego planu. Zależnie bowiem od tego, jak odpowiemy na nie, taka w konsekwencji zostanie nadana mu treść i takie będą jego walory. Jeśli, na przykład, treści zostaną zaczerpnięte jedynie z określonych „wytycznych” nadrzędnych instancji politycznych i państwowych, to zbudowany z nich plan będzie między innymi oderwany od realiów życia, ze wszystkimi tego dalszymi skutkami. Nie oznacza to bynajmniej ignorowania takich dyrektyw w planowaniu, lecz to, że nie można go opierać tylko na tej jedynej podstawie. Należy je natomiast traktować jako jedno ze źródeł treściowych i to bynajmniej nie najważniejsze i pierwszoplanowe. Obiektywne wymagania opieki i wychowania wskazują bowiem na konieczność uwzględniania w planowaniu tej złożonej działalności pięciu źródeł treściowych. Należą do nich:

—    realna rzeczywistość opiekuńczo-wychowawcza — przedmiot i teren zamierzonych planowych oddziaływań,

—    istniejąca, dostępna opiekunom-wychowawcom wiedza o człowieku, społeczeństwie, przyrodzie, opiece i wychowaniu oraz w układzie opiekuńczo-wychowawczym, w którym pełnią oni swe role,

— podmioty działalności opiekuńczo-wychowawczej, ich świadomość potrzeb podopiecznych i wymagań społecznych, wartości opieki i wychowania oraz norm prakseologicznych ich realizacji, a także możliwości i ograniczeń w tvm zakresie,    ^J

^,^⁹°^dOP’^CC?ⁿⁱ'^{W>ChoWankowie w}y^rażai^^cy swe potrzeby, dążenia, uznawane wartości oraz odpowiednie do tego formy aktywności.

_rektywy i zalecenia uprawnionych instancji nadrzędnych nadzoru wobec ' /opiekuńczo-wychowawczej, planującej swą działalność.

Nie ulega wątpliwości, że podstawowym źródłem interesujących nas tu treści i rzeczywistość opiekuńczo-wychowawcza, na którą składają się głównie:

^J podopieczni-wychowankowie ze swymi wszystkimi potrzebami i standardami wielostronnego rozwoju,

—    realny stan opieki i wychowania, treści życia i działalności oraz warunków materialno-organizacyjnych, tworzących w sumie określoną jakość życia w danym

I układzie,

—    opiekunowie-wychowawcy z ich rzeczywistymi dyspozycjami osobowymi, określającymi pełnienie tych ról.

Jeśli rzeczywistość ta zostanie poddana wielostronnemu rozpoznaniu (diagnozie rozwiniętej), pozwalającemu na sformułowanie trafnych wniosków, niezbędnych do weryfikacji stanowienia celów i określenia przedsięwzięć prowadzących do ich osiągnięcia, to tym samym staje się żywym, priorytetowym i niezastąpionym źródłem treściowym tworzonego planu pracy.

Drugim zobiektywizowanym źródłem treści planu — chociaż zupełnie innego rodzaju w stosunku do poprzedniego — jest zróżnicowana co do rodzaju i stopnia ogólności wiedza opisująca i wyjaśniająca dostatecznie działalność opiekuńczo--wychowawczą w ogóle i w obrębie danej instytucji. Wiedza ta spełnia tę doniosłą funkcję przede wszystkim przez to, że:

ukazuje wartości opieki i wychowania jako cele do urzeczywistniania, dostarcza odpowiedzi na pytania, kim jest osoba podopiecznego-wycho-wanka, jakie są warunki jakości jego życia i rozwoju, na czym polega przygotowanie go do samodzielnego, godnego życia,

—    wyjaśnia, czym jest, może i powinien być układ opiekuńczy, którego działalność planujemy, jakie spełnia on funkcje, jakie są jego możliwości i ograniczenia i jakie wynikają stąd zadania do realizacji,

—    umożliwia rozwinięte diagnozowanie rzeczywistości opiekuńczo-wychowawczej.

Sumując, można najogólniej powiedzieć, że rzetelna wiedza ukazująca pożądane stany rzeczy i warunki ich osiągania określa w pewnych granicach, co i dlaczego należy czynić. To zaś w połączeniu z wnioskami wynikającymi z diagnozy rzeczywistości tworzy rozstrzygający wyznacznik treści planu.

Podmioty opieki i wychowania w danym układzie (dom dziecka, internat szkolny itp.) — to przede wszystkim profesjonalni opiekunowie-wychowawcy. Stają się oni źródłem treści tworzonego planu dzięki walorom ich wyobraźni, świadomości, przekonaniom i postawom względem tego, co i jak jest, jak może i powinno być, do czego i za pomocą jakich środków należy dążyć, a także odpowiedniemu zasobowi doświadczeń wyniesionych z praktyki i niezbędnym do