strona123

6.1. POŁĄCZENIA GWINTOWE 123

Rozróżniamy trwałe połączenia gwintowe i mechanizmy śrubowe. W tych ostatnich następuje zamiana ruchu obrotowego na postępowy lub odwrotnie.

Zamiana ruchu postępowego na obrotowy jest możliwa tylko w przypadku gwintów niesamohamownych. Gwint jest samoha-mowny, gdy kąt wzniosu linii śrubowej yjest mniejszy od kąta tarcia p.

W tablicy 6.1 zestawiono podstawowe rodzaje gwintów oraz sposoby ich oznaczenia.

TABLICA 6.1. Rodzaje gwintów

Rodzaj gwintu	Wymiary podawane	Znak	Przykład
Metryczny	Średnica zewnętrzna [mm]	M	M 20
Metryczny drobnozwojny	Średnica zewnętrzna [mm] x skok [mm]	M	M 20 x 1
Whitwortha	Średnica w calach - liczba zwojów/cal	BSW (W)	BSW 3/4" - 10
Whitwortha drobnozwojny	Średnica w calach - liczba zwojów/cal	BSF	BSF 1/2"-16
Rurowy walcowy (zew. i wew.)	Średnica wewnętrzna rury w calach	G	G 1/2
Rurowy walcowy wewnętrzny^11	Średnica wewnętrzna rury w calach	Rp	Rp 1
Rurowy stożkowy zewnętrzny	Średnica wewnętrzna rury w calach	R	R 3/4
Rurowy stożkowy wewnętrzny	Średnica wewnętrzna rury w calach	Rc	Rc 3/8
Trapezowy symetryczny	Średnica zewnętrzna [mm] x skok [mm]	Tr	Tr 24 x 5
Trapezowy niesymetryczny	Średnica zewnętrzna [mm] x skok [mm]	S	S 32x6
Okrągły	Średnica zewnętrzna [mm] x skok [mm]	Rd	Rd 50 x 7
^11 Gwint rurowy walcowy wewnętrzny (Rp) kojarzony jest z gwintem stożkowym zewnętrznym (R) (z zachowaniem szczelności połączenia) lub z gwintem rurowym walcowym (G) (bez zachowania szczelności połączenia).

Przykładowe oznaczenia gwintów wielokrotnych:

Tr 24 x 12(P4)LH - gwint trapezowy symetryczny, trzykrotny, o skoku 12, podziałce 4, lewy,

M 30x4(P2) - gwint metryczny, dwukrotny, o skoku 4, podziałce 2, prawy.

Na rysunku 6.3 przedstawiono przykładowe zarysy gwintów. Ten sposób przedstawiania gwintów stosuje się tylko w przypadku niektórych rysunków poglądowych oraz szkoleniowych. W pozostałych przypadkach stosuje się uproszczenia. Śrubę i nakrętkę (gwint wewnętrzny) rysuje się, oznaczając zarys wierzchołków linią grubą - wymiary (d3 i £>1), a dna wrębów (d\ i Z)₃) - linią cień-