wstęp do teorii polityki img 197

187

nali/.mu, duża potrzeba afiliacji, złożoność procesu formułowania ról, niewysoki poziom zaufania dla innych państw oraz niezbyt duża potrzeba dominacji w środowisku międzynarodowym¹⁶.

Na podstawie wyodrębnionych orientacji polityki zagranicznej państw, można z kolei wyodrębnić różne typy ról międzynarodowych. Są to role:

•    bojownika - gdzie państwo gotowe jest wykorzystać swojąsiłę militarną do powstrzymania lub pokonania przeciwnika. Rola la wykorzystywana jest w każdej sytuacji związanej z konfrontacją;

•    pojednawcy - gdzie państwo, w przypadku braku porozumienia z przeciwnikiem, broni swoich interesów, jednocześnie stara się jednak doprowadzić do rozwiązania sytuacji kryzysowej poprzez rokowania i działania pojednawcze;

•    obrońcy wiary - istotną rolę w działaniach państwa odgrywa ideologia. Jeśli stosunki między państwami mają charakter konfrontacji, szczególnie ideologicznej, postawa państwa spełniającego rolę obrońcy wiary jest skrajnie negatywna, natomiast, gdy mamy do czynienia ze stosunkami gdzie nie ina różnic ideologicznych, współpraca jest możliwa na ogólnie przyjętych zasadach;

•    dawcy - gdzie państwo inw'estujc swoje zasoby w celu promowania ekonomicznego rozwoju państw mniej rozwiniętych. Zwykle z rolami lego typu mamy do czynienia w ramach organizacji międzynarodowych;

•    opiekuna („ojca chrzestnego”) - gdzie państwo odczuwa specjalną odpowiedzialność za inne państwo z którym czuje się silnie związane i które w spiera;

- wyzwoliciela - gdzie państwo gotowe jest wspierać siły rewolucyjne i powstańcze w innych państwach pod warunkiem, że przyjmąone narzucane im warunki;

•    mediatora - państwo gotowe jest do działań na rzecz rozstrzygania sporów międzynarodowych w który ch niejcststronązainleresowanąi żadna ze stron nie jest jego tradycyjnym przeciwnikiem;

•    oponenta - za cel działania państwo stawia sobie przeciwstawianie się eks-pansjonislycznej postawie innych państw bez użycia siły militarnej, ale z wykorzystaniem wszelkich innych środków;

•    policjanta - celem państwa jest ochrona mniejszych i słabszych państw zaprzyjaźnionych w przypadku, gdy państwa tc zagrożone sąprzez zewnętrzne lub wewnętrzne siły militarne. Rolę policjanta mogąpełnić państw a o dużym potencjale militarnym;

•    promotora -gdzie państwo, poprzez udzielane innym podmiotom wsparcie, stara się rekrutować je do bloku lub organizacji, do której należy i jest jej aktywnym uczestnikiem. Państwo to stara się minimalizować różnice między członkami, aby współpracę uczynić bardziej dla nich atrakcyjną³'.

** Stcvcn Walker, „Descriptions of Foreigji Policy Role Orientations”, [w:J Walker, op.cit, s. 268-277. ⁱ⁷ Zob. „Descriptions for Roles Associated witb Selected corc Polttical System Bcliefs in the CREON Reginie Orientations” [w:] Walker, op.cit., s. 283-289. Por. Pietraś, Pojęcie i klasyfikacja..., s. 30 31.