IMAG0794 (4)

LXII

,,Ani od chłopca, ani od rodziców nie należy* oczekiwać decyzji, czy im się podoba ta czy inna szkoła albo uniwersytet. Rzadko kiedy wiedzą oni, czego chcą i dlaczego* trzeba ich w tej sprawie oświecić”* (M4). .

Przenoszenie ze szkoły do szkoły Berbżasld zaproponował w dwu kierunkach: z gimnazjum do szkół mieszczańskich i elementarnych dla słabiej uzdolnionych, ale i odwrotnie, „ze szkół mieszczańskich i elementarnych do gimnazjów wybitnie uzdolnionych* \\ „Gimnazjum powinno przygotować się do przyjmowania przybyszów ze szkoły mieszczańskiej, a nawet z^,; małe/ szkółki” (119). .

Rozprawę swoją Herbart zakończył w następujący sposobi „Ale dość tych marzeń! Nie jestem ustawodawcą szkolnym^ A skoro słynny profesor prawa orzekł, że nasze czasy: nie dojrzały do stworzenia kodeksu prawa cywilnego **, to tym bardziej za'wcześnie myśleć, o zasadniczej reformie szkolnej.. Ma pewno' bowiem wyńiaga ona; jg$e wiele więcej twórczość! umysłów^ i pi^wiele więcej szlachetności i czystości charakteru niż ułożenie '^^fOwadzenie wr-^TGie/ńowego kodeksu prawa cywitoggójj (122)* Ipfflilż i * Tinamy’* .‘na^gawdę- ciekawe poglądy H&rbąafeMia szkol* nictwo tfjr i przy tym nie na to, które wówczas było, cale na to, pftóre będzie. Autor Opinii wzniósł się ponad stanowy ustrój . .jszkelnictwa, który w-Niemczech jeszcze się utrzymywał źa jego czasów, i doszedł do przekonania, że szkoły wszystkich rodzajów . i*r stopni jpo^fibny. stanowić jeden celowdi^pómyślany systemJJ Różnił o«się tytoi^r od * takiego np. Condorceta, że nie wycho- u dził z założeń ^nłeóznych i politycznych, lecz wyłącznie psychologicznych i... pedagogicznych. Chciał usprawnić organizacją 1 klas. szkolnych, by zapewnić każdemu ueZmpyi naj odpowiedniejsi sze dla niego wykształcenie. W związku z tym przewidział i se- 3 lekcję ipfdagogiczną, i poradnictwo szkolne.

Natomiast do pojęcia szkoły jednolitej nie doszedł, szkoła | bowiem elementarna nie stanowi w pomyślanym przez hiegfyM

⁴⁴ Herbart miał tu na myśli wybitnego prawnika F. K. S a v i g n y’e g 0 J i jego pracę z r. 1814 pt.: Vam Berufe unserer Zeit fiir Gesetzgebung wid J MiBchiswissenschaft.