236
dużych napięciach może nastąpić przebicie próżni wywołane innymi mechanizmami fizykalnymi występującymi na powierzchni elektrod).
Utrzymanie wysokiej próżni napotyka na duże trudności, stąd jej stosowanie w elektroenergetyce nie jest rozpowszechnione. Natomiast stosuje się ją z powodzeniem jako izolację wysokonapięciową w technice rentgenowskiej, w lampach prostowniczych, lampach oscyloskopowych, kondensatorach itp.
4.51. Wytrzymałość elektryczna powietrza zależy silnie od kształtu i odstępu elektrod (rys. 4.51-1) oraz rodzaju przyłożonego napięcia (stałe, zmienne, udarowe).
W przypadku napięć udarowych określa się tzw. współczynnik udaru, będący stosunkiem wytrzymałości elektrycznej określonego układu elektrod przy napięciu udarowym oraz napięciu o częstotliwości 50 Hz. Dla pól równomiernych jest on bliski 1, dla pól nierównomiernych jest zwykle większy od 1.
Rys. 4.51-1. Wytrzymałość elektryczna powietrza w zależności od odstępu elektrod płaskich (a) i ostrzowych (b), przy 0,1 MPa (1 atm),
20°C, 50 Hz
Zawartość wilgoci w powietrzu nie wpływa praktycznie na wytrzymałość elektryczną w polach równomiernych. Natomiast w polach nierównomiernych, gdzie wyładowanie iskrowe rozwija się ze snopienia, wytrzymałość elektryczna w obecności wilgoci rośnie (swobodne elektrony stanowią ośrodki kondensacji pary wodnej stając się mniej ruchliwe — potrzebne jest wyższe napięcie dla przekształcenia wyładowania snopiącego w przeskok).