img015

12.30-13.00 - czas wolny

13.00—13.45 — obiad

13.45—14.10 — pomiar ciśnienia krwi

14.10-15.00 - zorganizowany czas wolny (gry i zabawy stolikowe, kalam bury i inne)

Podobny rytm dnia mają także pozostałe placówki wsparcia dziennego, choć ze względu na specyfikę i sposób organizacji domu może on ulegać pewnym modyfikacjom, np. w programie domów dziennego pobytu prowa dzonych przez Caritas rano podopieczni uczestniczą we mszy św. i dodatku wo w południe mają zarezerwowany czas na indywidualną modlitwę.

Dom dziennego pobytu dla osób z chorobą Alzheimera należy ze względu na jego specyfikę wyodrębnić z grupy ośrodków dla osób w po deszłym wieku. W placówce przeznaczonej dla osób dotkniętych demencją najpełniej wyraża się idea opieki środowiskowej, której efekty dotyczą za równo podopiecznego, jak i członków jego rodziny. Opracowując model opieki nad osobami z chorobą Alzheimera, przeprowadzono w Opolu bada nia dotyczące potrzeb rodzin w zakresie wsparcia w sprawowaniu opieki, która na wiele lat wyłącza rodzinę z normalnego funkcjonowania społecz nego, w tym zwłaszcza zawodowego. Sprawowanie opieki nad osobami cierpiącymi na otępienie jest w rodzinach procesem długotrwałym i trwa dla 41% rodzin od 3 do 5 lat, a powyżej 6 lat dla blisko 22% badanych. Szczególną uwagą należy objąć rodziny składające się z dwóch osób. Cały ciężar opieki spoczywa tu bowiem na jednym opiekunie. Takie rodziny stanowią ponad 1/3 wszystkich rodzin, które dotknął problem otępienia. Jeżeli chodzi o strukturę wieku opiekunów w rodzinach dwuosobowych to przeważają osoby zaawansowane wiekowo. Blisko 38,5% opiekunów to osoby, które ukończyły 60 rok życia, a ponad 13% to osoby, które ukoń czyły 70 lat. Dla nich sprawowanie opieki jest najtrudniejsze, gdyż sami borykają się z wieloma problemami zdrowotnymi i bytowymi. Znaczący jest także udział w badanej grupie osób młodszych, które zmuszone są wiązać sprawowanie opieki z aktywnością zawodową. Blisko 27% opieko nów to osoby między 31 a 45 rokiem życia, a ponad 28% to osoby między 46 a 60 rokiem życia (Sikora 2000). Ośrodki wsparcia dziennego są szczególnie pomocne dla dwóch kategorii osób sprawujących opiekę nad chorymi z demencją: a) współmałżonków osób cierpiących na otępienie, którzy z racji zaawansowanego wieku nie zawsze mogą w pełni podołać ciężarowi sprawowania opieki, b) dzieci osób cierpiących na otępienie, które często pozostają jeszcze aktywne na rynku pracy i z tego powodu nie mogą w pełni zaangażować się w sprawowanie opieki.

Pomimo sprawowania opieki przez najbliższą rodzinę problem czasu, w którym osoba z otępieniem jest pozostawiona sama ze sobą, jest poważny. Ponad H(i% badanych pozostawia swoich podopiecznych samych w domu przez więcej niż 6 godzin, a kolejne 14% przez 4 do 6 godzin. Osoba dotknięta demencją nie będzie w stanie w tym czasie zadbać o pomoc dla siebie, gdyby zaistniała taka konieczność. Sytuacja rodzi więc swoiste zagrożenie dla osoby chorej, równocześnie powoduje głęboki dyskomfort u opiekuna, którego myśli koncentrują się wokół podopiecznego i jego bezpieczeństwa. Jedynym zatem skutecznym rozwiązaniem problem długotrwałego pozostawania osoby chorej bez opieki jest zapewnienie jej pobytu w ośrodku wsparcia dziennego. Placówka ta jest także najlepszym miejscem na rozwiązanie problemów artykułowanych przez opiekunów (Sikora 2000).

Tabela 1. Problemy w sprawowaniu opieki nad osobami cierpiącymi na otępienie w opiniach opiekunów

Najważniejsze problemy	Liczba wyborów'^1N = 153
Higiena (moczenie się, mycie, przebieranie)	70
Zaniki pamięci	40
Zmienne nastroje	30
Karmienie	26
Stałe przebywanie z chorym	16
Niekontrolowane wyjścia chorego z domu	14
Strach przed pozostawieniem chorego bez opieki	14
Brak sprawności fizycznej	13
Trudności w porozumiewaniu się	10
Brak czasu opiekuna	9
Słaba kondycja finansowa	8
Nadpobudliwość	7
Nierozpoznawanie bliskich	7
Brak pomocy z zewnątrz i informacji	7
Wysłuchiwanie niedorzeczności	5
Bezsenność chorego	4
Przenoszenie chorego	3
Brak sił u opiekuna	3
Chowanie rzeczy wartościowych	2
Małe mieszkanie	1
Niechęć do wychodzenia z domu	1
Nie ma problemów	12

^aBadani mieli możliwość dokonania większej liczby wyborów.