img024

192

gólne jednostki. Między innymi do zadań tej subdyscypliny należy poznanie indywidualnych zdolności jednostki. Badania własne wykazały duże różnice indywidualne w zakresie poziomu twórczych zdolności potencjalnych i w zakresie poziomu uzdolnień realizacyjnych pomiędzy dziećmi w tym samym wieku, jak również pomiędzy kolejnymi grupami wiekowymi. Różnice indywidualne dotyczą również odmiennych konfiguracji zdolności i uzdolnień u różnych jednostek, na przykład dziecko może uzy-

werbalnym, a jednocześnie niskie rezultaty w testach graficznych do badania myślenia twórczego. To samo dziecko może uzyskiwać różny poziom rozmaitych zdolności potencjalnych, na przykład wyobraźni twórczej i myślenia twórczego. Ponadto może wykazywać bardzo wysoki poziom dyspozycji do twórczości, a nie ujawniać zachowań i postaw twór-

nymi terminami: pedagogika kreatywności lub pedagogika twórcza. Wyraźnego rozróżnienia tych pojęć dokonał H. Jaoui (1980), podkreślając, że o pedagogice twórczości mówimy w sytuacji wykorzystywania w optymalny sposób możliwości twórczych człowieka, natomiast pedagogika twórcza, to taki sposób uprawiania pedagogiki, klóty polega na tworzeniu innowacji w oddziaływaniach wychowawczych. Pedagogika twórczości rozumiana jest przez Szmidta (2001) jako swoista dyscyplina wiedzy teoretycznej i praktycznej. Według autora jest więc zarówno dyscypliną akademicką, jak i dziedziną umiejętności edukacyjnych. W podobnym znaczeniu używa się również terminu psychopcdagogika twórczości (Szmidt, 1997), psychopedagogika kreatywności (Dobrolowicz, 1999) lub psycho-dydaktyka kreatywności (Dobrolowicz, 1995; Szmidt, 2000). Swoistą częścią pedagogiki twórczości jest, według Andrukowicza (1999), dydaktyka

Wydaje się, że najbardziej odpowiednim terminem stosowanym w rzeczywistości wychowawczej na gruncie edukacji przedszkolnej i wczesnosz-kolnej byłby termin pedagogika kreatywności, rozumiany w znaczeniu tej części pedagogiki twórczości, która dotyczy bardziej sposobów rozwijania postaw kreatywnych dzieci, wyznacza cele, treści, zadania odnoszące się do nauczyciela i dziecka w związku z rozwijaniem twórczej aktywności jako podstawowego czynnika rozwoju, wzmacniania i pielęgnowania osobowości twórczej obu podmiotów spotkań edukacyjnych. Natomiast termin pedagogika twórczości jako dyscyplina szersza i nadrzędna, byłby

używany w znaczeniu dyscypliny zajmującej się tworzeniem teorii peda-

calego życia, zajmującej się diagnozą, wypracowywaniem optymalnych programów stymulowania twórczości, ich weryfikowaniem i oceną.

mująca się budowaniem teorii twórczości, natomiast pedagogika kreatywności to dziedzina praktyczna zajmująca się bezpośrednio zmianą rzeczy-

Dziś już chyba nikt nie kwestionuje potrzeby rozwijania kreatywności dzieci i młodzieży w procesie edukacji szkolnej. F. Beetlestone (1998) podaje tizy powody, dla których należy promować twórczość w przedszkolu, w szkole i na wyższych szczeblach edukacji człowieka:

•    system edukacyjny potrzebuje jednostek wszechstronnie i prawdziwie ludz-

•    w czasach obawy o ekonomiczne osiągnięcia - myśl twórcza może znaleźć sposoby wzbogacania ekonomicznego potencjału;

•    potrzeba twórczości wynika ze społecznych źródeł - dzięki kreatywności w czasach wielkiego bezrobocia, cecha ta może pomóc wypełnić życic ludz-

Uzupełnicnicm lub wzbogaceniem niech będą argumenty podane przez czołowego badacza twórczości dzieci i młodzieży E.P. Torrance’a (1962). Autor na podstawie wieloletnich badań opracował dla edukacji pięć argumentów uzasadniających potrzebę rozwijania twórczości człowieka. Mimo upływu lat nic straciły one na swej sile i ważności, dlatego warto je tu przypomnieć;

• twórczość ma ogromne znaczenie w rozwoju społeczno-gospodarczym poszczególnych krajów.

1.2. Zadania pedagogiki kreatywności

Według K. J. Szmidta (2000, s. 203-204) „zadaniem psychopedagogiki twór-