img025 (25)

48 Bez mapy, bez kompasu

Zdałeś już sobie sprawę, jak nierozsądnie było wyruszyć na wycieczkę bez mapy czy kompasu. Sądziłeś, że zupełnie wystarczy szybki rzut oka w sklepie na mapę szlaków.

Nie popełnisz więcej tego błędu.

Jednak ta minutka spędzona nad mapą coś ci powiedziała - że szlak idzie z południa na północ, a ostatnie parę kilometrów biegnie brzegiem rzeki, która doprowadza ostatecznie do jakiegoś jeziora, koło domków kempingowych. Więc gdybyś potrafił chociaż określić, gdzie jest północ...

Wyznaczenie północy za pomocą zegarka

1.    Połóż zegarek płasko na dłoni, tarczą do góry,

tak by wskazówka godzinowa wskazywała słońce.

2.    Znajdź punkt w połowie odległości między wskazówką godzinową a godz. 12 na zegarku.

3.    Na półkuli północnej punkt ten wskaże kierunek południowy.

Wyznaczenie północy za pomocą patyka

1.    Wbij patyk w ziemię

S jak najbardziej pionowo. Zaznacz jakoś miejsce, gdzie pada koniec jego cienia.

2.    Odczekaj pół godziny

i zaznacz, gdzie przesunął się

- cień.

co

3.    Narysuj linię prostą między obu znakami - biegnie ona z zachodu na wschód.

4.    Przetnij ją drugą linią pod

o kątem prostym, pobiegnie ona z północy na południe, (s. 49)

90' \\^K

<x>

PÓŁKULA PÓŁNOCNA Kiedy skierujesz wskazówkę godzin ku słońcu, znajdziesz południe na linii między nią a godz. 12.

\ ¹ /

PÓŁKULA POŁUDNIOWA Niech godz. 12 wskazuje słońce. Punkt w połowie drogi między nią a wskazówką godzin wskaże kierunek północny.

ZEGAREK CYFROWY

Nie przeszkadza, jeśli twój zegarek nie ma wskazówek. Wyrwij kartkę z notesu, narysuj na niej tarczę i podpisz godziny. Narysuj wskazówkę godzin na papierze (albo w głowie, wtedy możesz używać kartki wielokrotnie). Południe będzie w połowie drogi między wskazówką godzinową a godz. 12.

Wyznaczenie północy w nocy

I, /najdź na niebie Gwiazdę Polarną. Leży w połowie drogi między Wielką Niedźwiedzicą ,i Kasjopeją. Ponieważ żadna z nich nie uchodzi, są zawsze widoczne - w pogodną ni >c. Jeśli nie możesz jej znaleźć, wyobraź sobie Imię prostą rozpoczynającą się przy ostatniej • dwóch gwiazd u dołu Wielkiej Niedźwiedzicy. Mli podążysz za tą wyimaginowaną linią, pierwsza jasna gwiazda, jaką napotkasz, będzie (iwiazdą Polarną (zob. rys. 1).

1, Wyobraź sobie linię biegnącą prosto w dół od Gwiazdy Polarnej do ziemi. Północ jest w miejscu, gdzie linia ta przecina horyzont (/ob. rys. 2).

Wyznaczenie północy innymi sposobami

1.    Mech prawie zawsze porasta północną stronę drzew, skał i głazów.

2.    Chmury płyną zwykle z zachodu na wschód - ale na tym nie można polegać.

3.    Drzewa są grubsze i bujniejsze po południowej, słonecznej stronie, a rzadsze od północy. Można to oszacować, patrząc na wierzchołki drzew, ale to niedokładna metoda wyznaczania północy.

4.    Mrówki najczęściej zakładają mrowiska tam, gdzie będą regularnie nasłonecznione. Ponieważ południowa strona drzewa, skały czy innego obiektu naturalnego otrzymuje więcej światła, mrówki tam się osiedlają.

Żeglarze od wieków wyznaczali kurs według gwiazd. Jeśli możesz znaleźć Gwiazdę Polarną, In możesz znaleźć północ, nawet bez kompasu.

W SAMO POŁUDNIE

Oto szybka metoda wyznaczenia północy. Jeśli wsadzisz w ziemię prosty patyk, w południe jego cień wskaże północ na półkuli północnej, ,i południe na południowej.

Żadna z powyższych metod wyznaczenia północy nie jest niezawodna. Jeśli jednak kilka z nich wskazuje ten sam kierunek, możesz bardziej im ufać.